Çin’de bulunan nadir mineral tellür ile geliştirilen biyouyumlu yapay retina, kör farelerde görme yetisini geri kazandırmakla kalmadı, kızılötesi görüş gibi ileri düzey yetenekler de kazandırdı.
Çin’in önde gelen üniversitelerinden Fudan Üniversitesi’nde yürütülen bir araştırma, körlüğün tedavisi için önemli bir bilimsel gelişmeye imza attı. Araştırmacılar, nadir bulunan ve çoğunluğu Çin’de çıkarılan tellür elementi kullanarak, genetik olarak görme engelli hayvanlarda görme yetisini geri kazandıran bir yapay retina geliştirdi.
TELLÜR TABANLI NANOTEL İMPLANTLAR GELİŞTİRİLDİ
Science dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, araştırmacılar tellür elementi ile yüksek hassasiyetli ve biyouyumlu bir retina implantı üretmeyi başardı. Platin kadar nadir bulunan gümüş-beyaz renkteki tellür, doğrudan hem görünür ışığı hem de kızılötesi radyasyonu elektrik sinyaline çevirebilen gelişmiş fotoelektrik özelliklere sahip.
Bu özellikleri sayesinde tellür, görme engeline yol açan fotoreseptör hücrelerinin yerine geçebilecek bir materyal olarak öne çıkıyor. Geliştirilen nanotel yapılar, sinir hücreleriyle etkili şekilde iletişim kurarak hasarlı retina dokusunun fonksiyonunu taklit edebiliyor.
FARE VE MAYMUNLARDA BAŞARILI SONUÇLAR ELDE EDİLDİ
Yapay retina implantı, ilk olarak genetik olarak körleştirilmiş fareler üzerinde denendi. Uygulama sonucunda bu farelerin ışığa tepki verdiği ve çevresel hareketleri takip edebildiği gözlemlendi. Ardından bir maymun üzerinde yapılan deneyde de benzer şekilde görsel algının yeniden oluştuğu raporlandı.
Araştırma ekibi, implantın yalnızca görme fonksiyonunu geri kazandırmakla kalmadığını, aynı zamanda deneklerin normal sınırların ötesinde bir görsel algıya sahip olduğunu belirtti.
KIZILÖTESİ GÖRÜŞ YETENEĞİ KAZANDIRILDI
Geliştirilen cihazın en dikkat çeken yönlerinden biri de, implant uygulanan farelerin kızılötesi ışığı algılama kapasitesine ulaşması oldu. Normalde kızılötesi ışınlar insanlar ve hayvanlar tarafından algılanamazken, bu deneyde fareler bu ışınlara tepki verebildi.
Deneysel olarak yapılan desen tanıma testlerinde, implant takılmış farelerin, sağlıklı ve normal gören farelerden bile daha iyi performans sergilediği belirlendi. Bu durum, yapay retinanın yalnızca görme kaybını telafi etmediğini, aynı zamanda "görme ötesi" özellikler kazandırabildiğini gösterdi.
İNSANLAR ÜZERİNDEKİ UYGULAMA İÇİN GELİŞTİRME SÜRECİ SÜRÜYOR
Bilim insanları, bu biyoteknolojik çözümün insanlar üzerinde uygulanabilirliği konusunda umutlu olduklarını ifade ediyor. Biyouyumlu yapısı, doğrudan sinir sistemiyle uyumlu çalışabilmesi ve gelişmiş fotoalgılama kapasitesi sayesinde bu yapay retina implantının, körlük tedavisinde önemli bir alternatif haline gelme potansiyeli bulunuyor.
İnsan denemelerine geçmeden önce cihazın uzun dönem biyolojik etkileri, stabilitesi ve güvenliği gibi parametreler üzerinde çalışmalar sürdürülüyor. Uzmanlara göre, bu teknoloji özellikle retinitis pigmentosa gibi genetik nedenli körlük vakalarında uygulanabilirliğe sahip olabilir.