Yeni yayımlanan kapsamlı bir genetik araştırma, ani karar verme eğiliminin yalnızca kişilik yapısıyla açıklanamayacağını, bunun genetik temellere dayanan ölçülebilir bir özellik olduğunu gösteriyor. California Üniversitesi San Diego’dan psikiyatri doçenti Sandra Sanchez-Roige liderliğindeki ekip, 23andMe’nin yaklaşık 135 bin kişilik veri setini inceleyerek “ani karar alma” davranışıyla ilişkili genetik izleri ortaya çıkardı.
Araştırmacılar, binlerce katılımcıdan elde edilen verilerle dürtüsel davranışları şekillendiren biyolojik süreçleri analiz etti. Ekip, ani karar alma eğilimiyle bağlantılı 73 farklı sağlık özelliği tespit etti. Bu bulgular, dürtüselliğin yalnızca davranışsal sonuçlara değil, aynı zamanda bir dizi fiziksel ve zihinsel sağlık göstergesine de işaret edebileceğini düşündürüyor. Çalışmanın sonuçları, Molecular Psychiatry dergisinde yayımlandı.
DEPRESYONDAN KALP SAĞLIĞINA: 73 FARKLI ÖZELLİK DİKKAT ÇEKTİ
Araştırmaya göre ani karar alma eğilimi; depresyon, madde kullanımı, yürütücü işlev bozuklukları, kronik ağrı, obezite, uyku sorunları ve bağışıklık sistemi düzensizlikleri gibi çok sayıda durumla genetik düzeyde bağlantı taşıyor. İncelenen genlerin önemli bir kısmının dopamin sinyal iletimi, beyin yapısı, sinirsel büyüme ve metabolik yollarla ilişkili olduğu görüldü.
Bu ilişkiler, dürtüsel davranışların neden kimi insanlarda daha belirgin olduğunu açıklarken, genetik altyapının davranışsal eğilimleri nasıl şekillendirdiğine de ışık tutuyor. Bilim insanları, bu sonuçların dikkat, odaklanma, duygusal düzenleme ve problem çözme gibi alanlarda görülen bireysel farklılıkları anlamak adına önemli olduğunun altını çiziyor.
GENETİK RİSK PUANI 212 FARKLI HASTALIKLA BAĞLANTILI
Araştırmacılar yalnızca genetik verilerle yetinmedi; yaklaşık 66 binden fazla kişinin sağlık geçmişi de incelenerek genetik risklerin gerçek hayattaki etkileri değerlendirildi. Sonuçta, ani karar alma eğilimi ile yüksek genetik risk puanına sahip bireylerin tip 2 diyabet, kalp hastalıkları ve kronik ağrılar dahil 212 farklı tıbbi sorunla ilişkili olduğu ortaya çıktı.
Bu durum, dürtüselliğin yalnızca gündelik kararları değil, uzun vadeli sağlık sonuçlarını da şekillendirebileceğini düşündürüyor. Sanchez-Roige, “Dürtüsel karar alma ölçülebilir, kalıtımsal ve sağlıkla yakından ilişkili bir özellik” diyerek bu davranışın beyin gelişimi ve bilişsel performans üzerinde de ciddi etkileri olabileceğini vurguluyor.