Tiszafüred Tunç Çağı mezarlığında yaşamın izleri yeniden yazılıyor
Macaristan’ın Tiszafüred-Majoroshalom bölgesindeki Tunç Çağı mezarlığında yapılan kazılar, Orta Avrupa’nın tarihine dair çarpıcı bilgiler sunuyor. Scientific Reports dergisinde yayımlanan çalışmada, MÖ 1500 civarında insanların yaşamında köklü dönüşümler yaşandığı ortaya kondu.
Eötvös Loránd Üniversitesi’nden Doç. Dr. Tamás Hajdu ve Bologna Üniversitesi’nden Dr. Claudio Cavazzuti liderliğinde yürütülen uluslararası ekip, mezarlıkta yer alan bireylerin beslenme düzenleri, göç geçmişleri ve sosyal yapılarına dair kapsamlı analizler gerçekleştirdi.
Araştırmaya göre, Orta Tunç Çağı’nda (Füzesabony kültürü) toplumlar arasında beslenme farklılıkları belirgindi. Özellikle hayvansal proteinlere ulaşımda sınıfsal ayrımlar dikkat çekerken, Geç Tunç Çağı’nda bu farkların azaldığı, ancak genel besin kalitesinin düştüğü gözlendi. Karbon izotop analizleri, bu dönemde darı gibi hızlı büyüyen tahılların diyetin bir parçası haline geldiğini ve bu tahılın Avrupa’daki en erken tüketim örneklerinden biri olduğunu ortaya koydu.
Stronsiyum izotopları sayesinde yapılan göç analizleri, Orta Tunç Çağı'nda bölgeye Yukarı Tisza ve Karpatlar’dan gelen göçmenlerin yoğun olduğunu gösterdi. Buna karşın, Geç Tunç Çağı’nda göçmen sayısında azalma oldu ve bu kişiler farklı coğrafyalardan –örneğin Transdanubia ve Güney Karpatlar– bölgeye geldi.
Sosyal yapı da bu dönemde büyük ölçüde değişime uğradı. Eski höyük yerleşimlerinden vazgeçilerek daha dağınık yerleşim biçimleri benimsendi. Bu geçiş, toplumda daha esnek ve merkezi olmayan bir yapının oluştuğuna işaret etti. Aynı zamanda, bu geçişle birlikte hayvancılık faaliyetlerinde azalma ve protein tüketiminde düşüş gözlendi. Diş taşlarındaki mikro kalıntılar, et ağırlıklı beslenme alışkanlıklarının terk edildiğini doğruluyor.
Araştırmanın sonuçları, Tümülüs kültürünün sadece maddi bir değişimi değil, aynı zamanda yaşam tarzı ve sosyal yapıyı da yeniden şekillendirdiğini gösteriyor. Bu da Orta Avrupa tarihindeki kültürel dönüşümlere dair anlayışımızı derinleştiriyor.