Tayvanlı bilim insanlarının yaptığı yeni bir araştırma, Alzheimer tedavisinde umut veren sonuçlar sundu. Araştırma, tarçının içinde bulunan ve vücutta metabolize edildiğinde sodyum benzoata dönüşen sinnamik asidin, beyin fonksiyonlarını olumlu yönde etkileyebileceğini ortaya koydu. Translational Psychiatry dergisinde yayımlanan bu çalışmada, sodyum benzoatın hafif evre Alzheimer hastalarında bilişsel performansı artırdığı bilimsel olarak kanıtlandı.
Bu bulgular, özellikle Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklar konusunda ağızdan alınabilen, uygun maliyetli ve güvenli tedavi arayışlarını yeniden gündeme getirdi. Geleneksel ilaçlara göre çok daha az yan etki profiline sahip olması, sodyum benzoatı cazip bir alternatif haline getiriyor.
149 HASTA ÜZERİNDE YAPILDI: ETKİLİ SONUÇLAR ELDE EDİLDİ
Araştırmaya, yaşları 50 ile 100 arasında değişen ve hafif Alzheimer teşhisi konmuş toplam 149 hasta katıldı. Katılımcıların tamamında, hastalığın ilerlemesinde rol oynayan amiloid-beta protein seviyelerinin yüksek olduğu tespit edildi. Denekler rastgele dört gruba ayrılarak, 24 hafta boyunca plasebo ya da sırasıyla 500 mg, 750 mg ve 1.000 mg dozlarında sodyum benzoat kapsülleri ile tedavi edildi.
Tedavi süreci sonunda özellikle 750 mg ve 1.000 mg doz alan gruplarda, beyindeki amiloid-beta 1-40 ve toplam amiloid-beta seviyelerinde anlamlı bir azalma kaydedildi. Ayrıca başlangıçta yüksek amiloid-beta 1-42 seviyelerine sahip olan hastalar, bilişsel testlerde daha büyük ilerleme gösterdi. Buna karşılık, plasebo grubunda bu yönde bir gelişme gözlenmedi.
TESTLERLE KANITLANDI: BİLİŞSEL PERFORMANSTA GÖZLE GÖRÜLÜR ARTIŞ
Katılımcıların zihinsel performansları, Alzheimer Hastalığı Değerlendirme Ölçeği-Bilişsel Alt Ölçek (ADAS-Cog) testi ile ölçüldü. Bu testte düşük puan daha iyi bilişsel işlev anlamına geliyor. Araştırma sonunda, yüksek doz sodyum benzoat alan hastaların ADAS-Cog skorlarında belirgin bir iyileşme görüldü.
Üstelik bu süreçte, sodyum benzoatın yan etki profili plasebo ile neredeyse aynı düzeyde seyretti. Bu da söz konusu maddenin hem güvenli hem de tolere edilebilir olduğunu ortaya koydu.
TARÇIN NE KADAR ETKİLİ? DOĞAL İÇERİĞE DAİR GERÇEKLER
Tarçın, içerdiği doğal sinnamik asit sayesinde vücutta bir antioksidan gibi işlev görür. Bu madde, serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını önlemeye yardımcı olurken, iltihapla savaşır ve insülin metabolizmasını destekler. Ayrıca DNA hasarını önleme, yağ metabolizmasını hızlandırma ve bazı enzimleri aktive etme gibi faydaları da bulunmaktadır.
Ancak araştırmacılar, tarçında bulunan sinnamik asidin vücutta oluşturduğu sodyum benzoat miktarının, çalışmada kullanılan dozların oldukça altında kaldığını vurguluyor. Bu nedenle yalnızca tarçın tüketerek aynı etkiyi elde etmek mümkün görünmüyor.
AĞIZDAN ALINABİLEN TEDAVİ SEÇENEĞİ: YENİ NESİL ALZHEİMER İLAÇLARI
Günümüzde Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılan bazı intravenöz ilaçlar, amiloid-beta plaklarını hedef alarak bilişsel gerilemeyi yavaşlatabiliyor. Ancak bu ilaçlar; yüksek maliyet, sık infüzyon ihtiyacı ve beyin kanaması veya şişmesi gibi ciddi riskleri beraberinde getiriyor.
Bu nedenle uzmanlar, ağızdan alınabilen, düşük maliyetli, kolay uygulanabilir ve güvenli olan sodyum benzoatın, "geleceğin Alzheimer ilacı" olma potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor. Bu gelişme, hem hastalar hem de sağlık sistemi açısından büyük avantajlar sunabilir.
GEÇMİŞ BULGULAR NE DİYOR? TARÇIN DAHA ÖNCE DE İNCELENMİŞTİ
Sodyum benzoatın etkileri daha önce de bilim dünyasının gündemine gelmişti. 2016 yılında Chicago Rush Üniversitesi’nden Dr. Kalipada Pahan, tarçının öğrenme ve hafızayı geliştirme potansiyeline sahip olduğunu ortaya koymuştu. Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde, tarçın tüketiminin beynin hafıza merkezi olan hipokampüsteki zararlı değişiklikleri tersine çevirdiği gösterilmişti.
Ayrıca 2023’te Çin ve Brezilya’dan bilim insanlarının yaptığı çalışmalarda, sodyum benzoatın Alzheimer hastalarının kanındaki amiloid-beta ve tau proteini birikimini azalttığı raporlandı. Bu sonuçlar, tarçın ve türevlerinin nörolojik hastalıklarla mücadelede dikkate değer bir potansiyele sahip olduğunu bir kez daha gündeme getirdi.
SONUÇ: BAHARATLARDAN BİLİME UZANAN BİR UMUT IŞIĞI
Günlük hayatımızda sıklıkla kullandığımız bir baharat olan tarçın, bilimsel araştırmalarla birlikte Alzheimer gibi karmaşık bir hastalıkta umut verici bir bileşene ev sahipliği yaptığını gösterdi. Doğrudan tedavi etkisi için farmasötik dozlarda sodyum benzoat takviyesi gerekse de, bu keşif, gelecekte daha erişilebilir, güvenli ve etkili tedavi seçeneklerinin kapısını aralayabilir.