Jama Network Open’da yayımlanan yeni bir araştırma, sosyal medyaya kısa bir ara vermenin genç yetişkinlerin ruh sağlığında dikkate değer iyileşmeler sağladığını gösteriyor. Yaşları 18–24 arasında değişen 373 katılımcıyla yürütülen çalışma, Facebook, Instagram, Snapchat, TikTok ve X gibi platformların yoğun kullanımıyla ruh hali arasındaki ilişkiyi ayrıntılı şekilde analiz etti.
Araştırmanın ilk aşamasında katılımcılar iki hafta boyunca sosyal medyayı normal tempoda kullanırken, kullanım süreleri ve etkileşim verileri toplandı. Ardından gençlerin yaklaşık yüzde 80’i gönüllü olarak sosyal medya detoksunu tercih etti. Bu süreçte araştırmacılar, katılımcıların detoks öncesi, detoks sırası ve sonrasındaki ruh halleriyle uyku düzenlerini düzenli olarak takip etti.
Sonuçlar, özellikle psikolojik belirtileri önceden orta veya yüksek seviyede olan gençlerde etkilerin çok daha belirgin olduğunu ortaya koydu. Detoks, kısa süreli bir uygulama olmasına rağmen, ruh halindeki değişimleri ölçülebilir bir biçimde etkiledi.
DEPRESYON, ANKSİYETE VE UYKUSUZLUK BELİRTİLERİNDE GÖZLE GÖRÜLÜR AZALMA
Araştırmaya göre sosyal medya detoksuna giren katılımcıların yüzde 25’i depresyon belirtilerinde azalma olduğunu bildirdi. Yüzde 16’sında anksiyete, yüzde 15’inde ise uykusuzluk yakınmalarında iyileşme gözlendi. Bulgular, sosyal medyanın yoğun ve sürekli kullanımının gençlerin zihinsel sağlığını zorlama potansiyeline işaret ediyor.
Uzmanlar, dijital platformlarda geçirilen sürenin azaltılmasının bireylerin zihinsel yükünü hafiflettiğini, özellikle de sürekli bildirim alma, karşılaştırma baskısı ve etkileşim beklentisinin yarattığı stresi düşürdüğünü belirtiyor. Buna karşın araştırmanın ilginç bir sonucu da sosyal medya ara vermenin yalnızlık hissini azaltmaması oldu.
Araştırmacılara göre yalnızlıkta bir düşüş gözlenmemesinin nedeni, gençlerin bir hafta boyunca yorum, beğeni ve etkileşim gibi dijital temaslardan uzak kalmaları. Bu durum, gerçek sosyal bağlantıların yerine konan dijital etkileşimlerin ne kadar yaygın şekilde kullanıldığını da gösteriyor.
EKRAN SÜRESİ AZALDI AMA PLATFORM TERCİHLERİ DEĞİŞTİ
Detoks sürecinde ekran süresi tamamen ortadan kalkmadı. Katılımcıların günlük ekran kullanım süreleri ortalama 2 saatten 30 dakikaya düştü. Ancak bu süre içinde bazı katılımcıların özellikle Instagram ve Snapchat’e yeniden giriş yaptığı gözlendi. Facebook, X ve TikTok ise detoks sırasında daha az tercih edildi.
Uzmanlar ekran süresinin azalmasının tek başına anlamlı bir değişim olmadığını, önemli olanın gençlerin ekran karşısındaki davranış modeli olduğunu vurguluyor. Aşırı ve kontrolsüz sosyal medya tüketiminin, sağlıklı alışkanlıkları gölgelediği ifade ediliyor. Uykudan yürüyüşe, ders çalışmadan birebir sosyal iletişime kadar pek çok rutin, dijital bağımlılık nedeniyle ikinci plana atılabiliyor.