450 milyon yıllık fosil, Roma mücevheri olarak kullanılmış olabilir
Arkeologlar, günümüzde İspanya'nın Galiçya bölgesi yakınlarındaki bir Roma yerleşim alanında yürüttükleri kazılarda, nadir rastlanan bir keşfe imza attı. M.S. birinci ile üçüncü yüzyıllar arasına tarihlenen bu alanda, Roma dönemine ait bir yaşam alanında, yaklaşık 450 milyon yıl öncesine ait bir trilobit fosili gün yüzüne çıkarıldı. Bilim insanları, bu antik fosilin Roma döneminde tılsım veya muska olarak kullanıldığı görüşünde birleşiyor.
Trilobitler, 520 milyon yıl öncesine kadar dünya okyanuslarında yaşamış, zırhlı yapılarıyla dikkat çeken soyu tükenmiş deniz canlıları olarak biliniyor. Keşfedilen bu özel örnek, Ordovisyen döneminde yaşamış olan Colpocoryphe cinsine ait. Demir oksit nedeniyle kırmızımsı bir renge sahip olan fosilin, muhtemelen günümüz İber Yarımadası'nın güneyinden çıkarıldığı ve antik Roma ticaret yolları kullanılarak Galiçya'ya getirildiği düşünülüyor.
Bu keşif, arkeolojik kayıtlarda şimdiye dek belgelenmiş yalnızca 11 trilobit buluntusundan biri olarak kayda geçti. Ayrıca, Roma dönemine ait ilk doğrulanmış trilobit örneği olması bakımından da büyük önem taşıyor. Araştırmacılar, bu örneğin yalnızca üçüncü kez arkeolojik bağlamda insanların bin yıldan uzun bir süre önce topladığı ve kullandığı trilobitlerden biri olduğuna dikkat çekiyor.
Fosilin alt yüzeyinde yer alan yedi farklı yapay aşınma izi, bu objenin kasıtlı olarak şekillendirildiğini ortaya koyuyor. Uzmanlara göre bu aşınmalar, fosilin bir kolye ya da bileklik gibi takılarda kullanıldığını düşündürüyor. Yapılan analizlere göre, fosil yaklaşık 4 santimetre uzunluğunda olup büyük olasılıkla deri ya da metal bir çerçeve içine yerleştirilmişti. Bu da onun hem estetik hem de sembolik bir değere sahip olduğuna işaret ediyor.
Kazı alanında bulunan bir diğer dikkat çekici obje ise, Roma İmparatoru Augustus’un yüzünü taşıyan bronz bir sikke oldu. Araştırmayı yürüten arkeologlardan Adolfo Fernandez, bu bulguların birlikte değerlendirilmesiyle Roma toplumunun fosillere duyduğu ilginin daha iyi anlaşıldığını belirtti. Fernandez, Roma döneminde fosillerin çoğunlukla koruyucu ya da şifa verici niteliklere sahip olduğuna inanıldığını ve bu nedenle dini semboller ya da mücevherler olarak kullanıldığını ifade etti.
Bilim insanları, bu fosilin yalnızca dekoratif bir obje olmadığını, aynı zamanda dönemin inanç sistemi içinde önemli bir yer tuttuğunu vurguluyor. Arkeologlara göre bu tür fosiller genellikle tapınaklar veya ibadet alanlarında adak olarak sunuluyor ya da özel kişiler tarafından korunma amacıyla taşınıyordu. Ancak Roma dönemine ait arkeolojik alanlarda trilobit gibi omurgasız fosil buluntularına çok nadir rastlanması, bu geleneklerin kapsamı hakkında daha fazla bilgi edinilmesini güçleştiriyor.
Keşfi yorumlayan ekip, aynı döneme ait siyah camdan yapılmış bazı mücevherlerin de bu tür fosillerden esinlenmiş olabileceğini belirtiyor. Araştırmacılar, bu cam parçaların üzerindeki desenlerin, trilobitlerin gövde yapısını taklit ettiğini ve takı ustalarının bu desenlerle kutsal nesnelerin gücünü yansıtmaya çalıştığını düşünüyor.
Günümüzde bu fosil, Roma dönemine ait seramik parçalarının bulunduğu bir alanda keşfedildi. Bu durum, söz konusu muskanın zamanla gözden düştüğünü ve sıradan bir eşya gibi terk edildiğini gösteriyor. Yine de bu özel buluntu, Antik Roma'da doğaya, geçmişe ve doğaüstü güçlere verilen önemi bir kez daha gözler önüne seriyor.