Karabasan, uyanma veya uykuya dalma sırasında kas kontrolünün geçici olarak kaybedilmesine bağlı bedeni hareket ettirememe veya konuşamama durumudur.
Bu durum, REM uykusunun 4. evresine geçiş anında veya uyanma anında gerçekleşir.
Gün içerisinde yaşanan yoğun stres, bireysel travmalar, film izleme, kitap okuma, aç uyuma, ve ilaçların yan etkileri gibi faktörler karabasanın ortaya çıkmasına neden olabilir.
Karabasan (Uyku Felci) Nedir?
Uyku felci, rüya görülen REM uykusu sırasında uyanık veya uykuya yeni dalındığı an beynin vücudu kilitlediği, kişinin hem hareket edemediği hem de konuşamadığı uyku problemidir. Bu durum genellikle fiziksel açıdan zararlı olmasa da, psikolojik olarak korkutucu olabilir.
Uyku esnasında vücut, rüya gerçekleştirmenizi engelleyebilecek geçici bir felç durumuna girer.
Karabasan Neden Gelir?
Uyku felcini etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler arasında uyku düzeninde bozukluk, kronik stres, yoğun çalışma saatleri, yemek yedikten hemen sonra uyuma, depresyon ve sigara-alkol kullanımı yer almaktadır.
Ayrıca, uyku düzeni olmayan bireylerde, jet lag, narkolepsi, stres, depresyon, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç etkileri, aç uyuma, aşırı sigara ve alkol kullanımı gibi durumlar da karabasanın ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Kimlere Gelir?
Karabasan genellikle stres altında olan, uyku düzeninde problemler yaşayan, vardiyalı çalışma düzenine sahip olan, aşırı sigara-alkol tüketen ve ailesinde uyku felci geçmişi olan kişilerde daha yaygın olarak görülebilir.
Karabasan Belirtileri
Karabasanın belirtileri arasında nefes darlığı, korku ve panik hissi, halüsinasyonlar, odada başka birisinin varlığını hissetme, ölüm korkusu ve aşırı terleme bulunmaktadır.
Bu belirtiler kişiyi psikolojik olarak etkileyebilir, ancak bilgi sahibi olmak durumu sakinleştirebilir.
Karabasan Tedavisi
Karabasanın sık yaşandığı durumlarda, uzman doktordan destek almak önemlidir. Günlük 6-8 saat arasında düzenli uyku, uyku düzeninin bozulması durumunda doktora başvurmak, psikolojik destek almak, stresten, alkol ve sigaradan uzak durmak gibi adımlar karabasanın geçmesine yardımcı olabilir.
Sık Sorulan Sorular
- Karabasan öldürür mü? Karabasan ölümcül bir durum değildir, ancak kişiyi psikolojik olarak etkileyebilir.
- Karabasan kaç dakika sürer? Karabasan, birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir.
- Karabasan sırasında ne olur? Kişi uykunun REM evresinde olduğu için hem uyanık hem de uykuda olabilir. Bu durumda, kişi hareket edemez ve konuşamaz.
- Karabasan hangi yaşta gelir? Genellikle 20'li ve 30'lu yaşların başındaki genç ve yetişkin kişilerde daha sık görülür.