Kaçak Tütün Ticaretinin Artışı
Sigara şirketlerinin raporlarına göre, geçmişte ciddi şekilde düşüş gösteren kaçak tütün mamulleri ticareti, 2021 yılından itibaren yeniden yükselişe geçti. 2014 yılında yüzde 21 seviyesine ulaşan yasa dışı sigara oranı, devletin etkili mücadelesiyle 1,5 seviyesine kadar gerilemişti. Ancak, son dönemlerde bu oran tekrar artarak 2024 yılının ilk çeyreğinde yüzde 6,5 seviyelerine ulaştı.
Yasa Dışı Satış Noktalarında Artış
Yasa dışı “tütüncü” olarak adlandırılan açık tütün ve dolu makaron satan yerlerin sayısında da dikkat çeken bir artış yaşandı. 2016 yılında yaklaşık 6 bin olan bu satış noktaları, günümüzde 13 bin civarına ulaştı. Tarım ve Orman Bakanlığı, 2023 Eylül ayında yürürlüğe koyduğu yeni tütün paketleme standartları ile bu durumu kontrol altına almak için çalışmalarını sürdürüyor. 2024 Temmuz itibarıyla, kaçak ticarete konu olan 100 gram üstü tütün paketlerinin piyasadan kaldırılması planlanıyor.
Küçük Esnaf Üzerindeki Olumsuz Etkiler
Kaçak sigara ticaretinin artışı, özellikle bakkal, market ve büfeler gibi küçük esnaf üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor. Yaklaşık 150 bin küçük esnaf, bu yasa dışı ticaret nedeniyle gelir kaybı yaşıyor ve haksız rekabetle karşı karşıya kalıyor. Ayrıca, organize suç örgütlerine de finansal destek sağlanması gibi ciddi sorunlar ortaya çıkıyor.
Ekonomik Etkileri
Tütün mamulleri sektörü, ülke ekonomisi açısından büyük önem taşıyor. 2023 yılında tütün mamullerinden elde edilen ÖTV gelirinin 176,6 milyar lira olduğu ve bu rakamın toplam toplanan ÖTV'nin beşte birine denk geldiği belirtiliyor. Ayrıca, tütün mamulleri ihracatından 681 milyon dolar gelir elde edildiği ifade ediliyor.