Endokrinoloji uzmanları uyarıyor: İyotun hem eksikliği hem fazlalığı sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabilir. Özellikle çocuklarda zeka gelişimini etkileyen iyot dengesizliği, tiroit hastalıklarının da tetikleyicisi olabilir.
İYOT, TİROİT HORMONLARININ ÜRETİMİ İÇİN TEMEL BİR BİLEŞENDİR
İyot, tiroit bezinin düzgün çalışabilmesi için gerekli olan tiroit hormonlarının sentezinde doğrudan rol oynayan temel bir mineraldir. Vücutta yeterli iyot bulunmadığında tiroit hormonlarının üretimi aksar, bu durum da büyümeden metabolizma hızına, zihinsel gelişimden sinir sistemi fonksiyonlarına kadar çok sayıda biyolojik süreci olumsuz etkiler. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Fatih Kılıçlı, iyot tüketiminin ne eksik ne de fazla olacak şekilde dengelenmesi gerektiğini vurguluyor.
İYOT EKSİKLİĞİ ÇOCUKLARDA KKALICI ZEKA GERİLİĞİNE YOL AÇABİLİR
Prof. Dr. Kılıçlı'ya göre iyot eksikliği yalnızca erişkin bireyleri değil, çocukları ve özellikle de anne karnındaki fetüsü etkileyebilecek düzeyde risklidir. Gebelik döneminde annenin yetersiz iyot alması, fetüsün beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu durum doğum sonrası çocukta zeka seviyesinin düşük olması, öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği gibi kalıcı nörolojik sorunlarla sonuçlanabilir. Bu nedenle gebelik sürecinde iyot takviyesi gerekliliği hekim tarafından değerlendirilmelidir.
AŞIRI İYOT ALIMI TİROİT HASTALIKLARINI TEKTİKLEYEBİLİR
İyotun eksikliği kadar fazlalığı da tiroit fonksiyonları üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Prof. Dr. Kılıçlı, özellikle Haşimato tiroiditi gibi bazı otoimmün tiroit hastalıklarında fazla iyot alımının hormon üretimini baskılayabileceğini belirtmektedir. Graves hastalığı olan bireylerde ise yüksek iyot düzeyleri, aşırı tiroit hormon üretimine neden olabilir. Her iki durumda da hormon dengesizliği ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle bireysel ihtiyaçlar doğrultusunda iyot tüketimi dikkatle kontrol edilmelidir.
İyot ihtiyacının karşılanmasında en doğal kaynaklar arasında deniz ürünleri ön plandadır. Özellikle balık, karides ve yosun gibi deniz kaynaklı besinler yüksek oranda iyot içerir. Bunun yanı sıra iyotlu tuzlar da günlük iyot ihtiyacının karşılanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın uygulamaları çerçevesinde tuzlara belirli oranlarda iyot eklenmesi zorunludur. Ancak bazı tiroit hastalığı olan bireylerin iyotsuz tuz kullanması gerekebilir. Bu nedenle bireylerin hekime danışarak uygun ürünü tercih etmesi önerilmektedir.
GEBELİKTE ARTAN İYOT İHTİYACINA DİKKAT EDİLMELİ
Gebelik döneminde artan tiroit hormon ihtiyacı nedeniyle iyot gereksinimi de doğal olarak yükselir. Prof. Dr. Kılıçlı, gebelikte yetersiz iyot alımının hem annenin hem de bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekiyor. Bu süreçte hekim kontrolünde idrar testleri ile iyot düzeyi ölçülerek gerekirse takviye planlaması yapılabilir. Doğru planlanan iyot takviyesi, hem tiroit fonksiyonlarını hem de bebeğin nörolojik gelişimini destekler.