Yeni Zelanda’daki Otago Üniversitesi’nde yürütülen çarpıcı bir araştırma, göz içindeki damarların Alzheimer ve benzeri demans türlerinin erken belirtilerini gösterebileceğini ortaya koydu. Bilim insanları, bu sayede ilerleyen yıllarda yalnızca bir göz muayenesiyle demans riski hakkında bilgi edinilebileceğini belirtiyor.
RETİNA, BEYNİN AYNASI GİBİ ÇALIŞIYOR
Araştırmanın merkezinde, gözün arka kısmında yer alan ve ışığa duyarlı bir katman olan retina yer aldı. Beyinle doğrudan bağlantılı olan retina, nörolojik hastalıkların biyolojik bir belirteci olarak değerlendiriliyor.
Otago Üniversitesi’nden psikolog Dr. Ashleigh Barrett-Young, Alzheimer hastalığının retinadaki değişimlerle eş zamanlı olarak ilerleyebileceğini ve bu nedenle gözün hastalık izleme aracı olarak kullanılabileceğini belirtti.
45 YILLIK TAKİP, 938 KİŞİ, BİNLERCE GÖZ FOTOĞRAFI
Bu bulgular, 1972-73 doğumlu bireylerin 45 yıl boyunca izlendiği Dunedin Çok Disiplinli Sağlık ve Gelişim Çalışması kapsamında elde edildi. Araştırmaya katılan 938 kişinin 45 yaşındaki göz görüntüleri ve demans riskiyle ilgili testleri analiz edildi.
RETİNADAKİ SİNİR LİFLERİ VE DAMARLAR MERCEK ALTINDA
Daha önceki çalışmalarda retinadaki sinir lifi tabakası, bilişsel performansla ilişkilendirilmişti. Bu çalışmada da sinir lifi, ganglion hücreleri ve iç pleksiform tabaka detaylı şekilde incelendi. Ancak dikkat çekici olan, bu kez retinal mikrodamar sağlığının, demans riskiyle daha güçlü bir ilişki göstermesiydi.
DARALAN ARTERİYOLLER, GENİŞLEYEN VENÜLLER UYARI VERİYOR
Araştırmada, retinadaki küçük atardamarların (arteriyoller) daralması ve toplardamarların (venüller) genişlemesi, demans riskinin arttığı kişilerde yaygın olarak görüldü. Bu damar yapılarının, sadece göz sağlığı değil, beyin damar sağlığı hakkında da kritik bilgiler sunduğu ifade ediliyor.
HENÜZ TANI İÇİN YETERLİ DEĞİL, ANCAK GELECEK VAAT EDİYOR
Araştırmanın sonuçları umut verici olsa da, henüz doğrudan tıbbi teşhis amacıyla kullanılacak düzeyde değil. Veriler, yalnızca belirli bir popülasyona dayanıyor ve gözlemsel nitelikte. Ayrıca çalışmada kullanılan testler, demans riskine dair güçlü ipuçları sunsa da, doğrudan hastalık teşhisi koymak için yeterli değil.
Uzmanlar, gelecekte gelişmiş görüntüleme teknikleriyle göz muayenelerinin erken tanı için önemli bir tarama yöntemi haline gelebileceğini belirtiyor. Böylece Alzheimer gibi ilerleyici nörolojik hastalıklarla daha etkin mücadele edilmesi mümkün olabilir.