Cambridge Üniversitesi araştırmacıları, doğumdan 90 yaşına kadar yaklaşık 4 bin kişinin beyin taramalarını inceleyerek beynin yaşam boyu nasıl değiştiğine dair detaylı bir harita çıkardı. Çalışma, beyin gelişiminin 9, 32, 66 ve 83 yaşlarındaki dört kritik dönüm noktasıyla ayrılan beş geniş evrede gerçekleştiğini ortaya koydu.
0-9 YAŞ: İLK GELİŞİM SÜRECİ
Doğumdan 9 yaşına kadar geçen bu aşamada, beyindeki nöronlar arasındaki bağlantıların büyük bir kısmı budanıyor ve daha aktif, etkili bağlantılar korunuyor. Bu süreç, beynin temel yapı taşlarının oluşturulduğu kritik bir dönem olarak değerlendiriliyor.
9-32 YAŞ: ERGENLİK VE EN VERİMLİ BAĞLANTI AĞI
Araştırmaya göre 9 yaşından 32 yaşına kadar süren dönem, beynin iletişim ağlarının en verimli hale geldiği “ergenlik dönemi” olarak tanımlanıyor. Araştırmacılar, 20’li yaşların sonuna gelindiğinde davranışların hâlâ ergenlikle karıştırılmaması gerektiğini, değişimin yalnızca bağlantıların gelişim yönünde olduğunu belirtiyor.
32 YAŞ SONRASI: İSTİKRARLI BEYİN YAPISI
32 yaşından itibaren beyin yapısı daha dengeli ve istikrarlı bir düzene geçiyor. Bu evrede sinir ağları daha sağlam bir şekilde organize oluyor ve bilişsel işlevlerdeki istikrar artıyor.
66 VE 83 YAŞ: ERKEN VE GEÇ YAŞLANMA
66 yaşındaki kırılma noktası “erken yaşlanma”, 83 yaşındaki ise “geç yaşlanma” dönemi olarak adlandırılıyor. Bu süreçlerde beyindeki bağlantı verimliliği azalıyor, beyaz madde yapısı bozulabiliyor ve yaşa bağlı sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor.
ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ
Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırma, beyin gelişimi ve yaşlanma süreçlerini ayrıntılı olarak ortaya koyarak nörolojik sağlık ve erken teşhis çalışmalarına önemli katkılar sunuyor.