Talasemi hastalığı taşıyıcılığı, evlenmeye engel değil ancak test yapılmadan geçirilen evlilikler sağlıksız bireylerin doğmasına neden olabilir. Uzmanlar, genetik danışmanlık ve erken taramayla sağlıklı nesillerin mümkün olduğunu vurguluyor.
EVLİLİK ÖNCESİ TEST HAYAT KURTARIYOR
"Akdeniz anemisi" olarak da bilinen talasemi, genetik geçişli bir kan hastalığı olup özellikle Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülüyor. Sağlık Bakanlığı tarafından 2002 yılında başlatılan "Hemoglobinopati Kontrol Programı" kapsamında, evlilik öncesi talasemi testleri yüksek riskli bölgelerde zorunlu hale getirildi. Ancak düşük riskli bölgelerde farkındalığın artırılması gerektiğini belirten uzmanlar, tarama testlerinin toplum sağlığı için kritik olduğunu belirtiyor.
Liv Hospital Vadistanbul Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Itır Şirinoğlu Demiriz, her iki eş adayının da taşıyıcı olması halinde, çocukların yüzde 25 oranında talasemi majör hastası doğabileceğini, bu durumun yaşam boyu düzenli kan nakli gerektirdiğini belirtti. "Bu testler evlenmeye engel değil ancak bilinçli karar için önemlidir," diyen Demiriz, taşıyıcı çiftlere genetik danışmanlık ve tüp bebek gibi alternatiflerin sunulduğunu da vurguladı.
Biruni Üniversitesi Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Rafet Eren ise taşıyıcılığın bir hastalık değil genetik bir özellik olduğunu belirterek, "Test yapılmadığında bireyler farkında olmadan evlenip hasta çocuk sahibi olabilir. Bu hem aile hem toplum için ciddi bir yük oluşturur," dedi. Eren, eğitim kampanyalarının artırılmasının önemine dikkat çekti.
İAÜ VM Medical Park Hastanesi'nden Hematolog Dr. Serkan Ocakçı da Türkiye’de en yaygın görülen formun beta talasemi olduğunu belirtti. "Nikah başvurularında hemoglobin elektroforezi testi zorunlu. Bu test yapılmadan nikah işlemleri gerçekleşemez," diyen Ocakçı, ağır talasemi vakalarının önlenmesinin ancak evlilik ve gebelik öncesi değerlendirmeyle mümkün olduğunu ifade etti.