Tenya, genellikle çiğ veya az pişmiş etlerin tüketilmesi ve hijyenik olmayan koşullarda hazırlanan gıdalar yoluyla insanlara bulaşan yassı parazitlerdir. Bağırsakta yaşamını sürdüren tenya, besinlerden aldığı enerjiyi kullanarak büyür ve yumurtalarını dışkı yoluyla yayar.
Tenya, sığır tenyası (Taenia saginata) ve domuz tenyası (Taenia solium) olmak üzere iki türden oluşur. Enfekte hayvanların tüketilmesi, kirli su kaynakları veya hijyenik olmayan yiyecekler, parazitin insan vücuduna geçmesine neden olur. Bağırsakta baş kısmıyla duvara tutunan tenya, zamanla birkaç metreye kadar uzayabilir ve larva kistleri yoluyla vücudun farklı bölgelerine yayılabilir. Bu kistler beyin, akciğer ve karaciğer gibi organlara yerleşerek ciddi ve kalıcı sorunlara yol açabilir.
TENYA ENFEKSİYONU NEDEN OLUR?
Tenya enfeksiyonu, başlıca şu durumlarda ortaya çıkar:
-
Çiğ veya az pişmiş et tüketimi: Larvaların kas içinde canlı kalması sonucu insanlara geçebilir.
-
Hijyen eksikliği: Yıkanmamış sebze ve meyveler enfeksiyon kaynağı olabilir.
-
Riskli bölgelerde bulunmak: Kanalizasyon ve arıtımın yetersiz olduğu bölgelerde enfeksiyon riski artar.
-
Kirli su ve çevresel bulaş: Tenya yumurtaları su ve toprağa karışarak enfeksiyona yol açabilir.
TENYA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bağırsakta yerleşen tenyalar genellikle hafif belirtiler verir:
-
İshal ve yumuşak dışkılama
-
Karın ağrısı ve kramplar
-
Kilo kaybı ve iştahsızlık
-
Gaz ve sürekli acıkma
-
Mide bulantısı ve kusma
-
Vitamin eksikliği ve tuzlu besin isteği
Larva kistleri ise vücudun farklı organlarına ulaşarak daha ciddi belirtilere neden olabilir:
-
Baş dönmesi ve baş ağrısı
-
Nöbetler ve koordinasyon bozukluğu
-
Bilinç bulanıklığı ve davranış değişiklikleri
-
Sinirsel ağrılar ve şişlikler
KORUNMA YOLLARI
Tenya enfeksiyonundan korunmak için:
-
Etler iyice pişirilmeli, çiğ tüketilmemeli
-
Meyve ve sebzeler dikkatlice yıkanmalı
-
Temiz su kullanımı sağlanmalı
-
Hijyen kurallarına özen gösterilmeli
Tenya enfeksiyonu şüphesinde, gaita ve kan testleri ile teşhis konulabilir ve antiparaziter ilaçlarla tedavi edilebilir. Erken teşhis ve doğru tedavi, komplikasyon riskini azaltır.