Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) ile Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) iş birliğinde geliştirilen ve Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen "kum-su jeti aşınma deney cihazı", inşa edilecek barajların dolusavak bölümlerinde gelecekte oluşabilecek yapısal aşınmaları önceden tespit etmeyi amaçlıyor.
Cihazın fikri ilk olarak 2015 yılında Doç. Dr. Yıldırım Bayazıt’ın doktora tezi kapsamında ortaya çıktı. ESTÜ’den Öğretim Görevlisi Turgut Kaya ile Prof. Dr. Recep Bakış ve Prof. Dr. Cenk Karakurt’un katkılarıyla geliştirilen bu özgün cihaz, baraj dolusavağından alınan beton numuneleri üzerinde yüksek hızlı suyun yaratacağı aşındırıcı etkileri simüle edebiliyor.
Gerçek aşınma değerleri laboratuvarda hesaplanıyor
Doç. Dr. Yıldırım Bayazıt, cihazın geliştirilmesinde ilk testleri Porsuk Barajı üzerinde gerçekleştirdiklerini ifade etti. Yapılan deneylerde, yüksek enerjili suyun enerji kırıcı eşiklerde oluşturduğu aşınmalar ölçüldü ve bu kayıplar hidrolik model teorilerine göre gerçek değerlere dönüştürüldü.
Bayazıt, "Suyun içinde askıda bulunan sedimentler, yüksek hızla beton yüzeye çarparak aşınma yaratıyor. Biz bu etkiyi cihazla birebir taklit ediyor, ölçüm yaparak yapının ekonomik ömrünü öngörebiliyoruz," dedi.
Patent onaylandı, sanayiye açılmaya hazır
Cihazın geliştirme ve patent sürecinde yer alan Prof. Dr. Cenk Karakurt, patent başvurusunun 4 yıl sürdüğünü ve geçen ay resmi olarak tescillendiğini belirtti. Sanayicilerle yakın zamanda bir araya gelerek cihazın potansiyelini tanıtmayı planladıklarını kaydetti.
Karakurt, “Cihazımız, dolusavak yapılarındaki beton kalitesinin ve suyun oluşturduğu etkilerin uzun vadeli değerlendirmesinde önemli rol oynayacak. Sanayiden destek alabilirsek, seri üretim için gerekli adımları atacağız,” ifadelerini kullandı.
Bu yenilikçi mühendislik çözümü, baraj güvenliği ve uzun ömürlü altyapı planlamaları açısından yerli ve uluslararası alanda büyük bir potansiyele sahip.