Son dönemlerde bağırsak kanseri vakalarındaki artış, özellikle genç nüfus arasında ciddi bir sağlık tehdidi oluşturuyor. Avustralya’dan gelen yeni ve kapsamlı bir araştırma ise bu hastalıkla ilgili çarpıcı bir gerçeği gün yüzüne çıkardı. Çoğu kişi tarafından önemsenmeyen ancak bağırsak kanseri riskini beş kat artıran küçük bir ayrıntı var: bağırsakta aynı anda bulunan iki farklı polip türü.
İKİ POLİP TÜRÜNÜN BİR ARADA BULUNMASI RİSK FAKTÖRÜNÜ KATLIYOR
Flinders Üniversitesi uzmanlarının yürüttüğü çalışmada, bağırsak duvarında gelişen ve iyi huylu kabul edilen ancak kansere dönüşme potansiyeli taşıyan polipler üzerinde duruldu. Bu polipler, genel olarak adenom ve tırtıklı polip olarak ikiye ayrılıyor. Tek başlarına her biri belirli riskler barındırırken, birlikte var olduklarında kanser öncesi değişikliklerin görülme olasılığı, tek polip türüne sahip olanlara kıyasla tam beş kat artıyor.
Çalışmanın baş yazarı Dr. Molla Wassie, “Polipler çoğunlukla zararsızdır. Ancak hem adenom hem de tırtıklı polip birlikte tespit edildiğinde kanser riski belirgin şekilde yükselir. Bu nedenle, bu duruma sahip kişilerin kolonoskopi takiplerini asla ihmal etmemeleri hayati önem taşır.” açıklamasını yaptı.
Araştırmada incelenen 8.400’den fazla kolonoskopi kaydı, bu alandaki en geniş çaplı veri olarak dikkat çekiyor. Veriler, tırtıklı polip saptanan hastaların yaklaşık yarısında aynı zamanda adenomun da var olduğunu ortaya koyuyor. Bu da risk grubunun önceki tahminlerden çok daha geniş olduğunu gösteriyor.
POLİPLERİN KANSER YOLU VE HIZINDA FARKLILIKLAR VAR
Dr. Wassie, çalışmanın en dikkat çekici bulgularından birinin, iki farklı polip türünün kanseri tetikleyen farklı yolları aynı anda harekete geçirebilme ihtimali olduğunu belirtti. Bu durum, bağırsak kanserinin gelişimini hızlandıran karmaşık mekanizmaların varlığına işaret ediyor.
Araştırma ayrıca, tırtıklı poliplerin adenomlara kıyasla kansere daha hızlı dönüşme potansiyeline sahip olduğunu ortaya koydu. Bu nedenle kişiselleştirilmiş kolonoskopi takvimlerinin uygulanması ve düzenli takiplerin yapılması öneriliyor.
ERKEN TANI VE DÜZENLİ TARAMA HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR
Uzmanlar, poliplerin yaş ilerledikçe yaygınlaşma eğiliminde olduğunu vurguluyor. Özellikle 45 yaş üzerindeki bireyler ve ailesinde bağırsak hastalığı veya kanser öyküsü bulunanların düzenli tarama programlarına katılması gerekiyor.
Avustralya Ulusal Bağırsak Kanseri Tarama Programı kapsamında 45-74 yaş arası bireyler, iki yılda bir ücretsiz evde uygulanan dışkı testi ile kolaylıkla taranabiliyor. Böylece kanser öncesi durumlar erken aşamada tespit edilip gerekli önlemler alınabiliyor.
BAĞIRSAK KANSERİNİN TEKRARLAMA RİSKİ ÜZERİNE YENİ ARAŞTIRMALAR
Bağırsak kanserinin sadece ortaya çıkma riski değil, tedavi sonrası tekrarlama olasılığı da ciddi bir sorun olarak görülüyor. Güney Avustralya Üniversitesi’nden Prof. Michael Samuel ve ekibi, kan dolaşımında tespit edilebilecek özel biyobelirteçleri inceleyerek hastalığın tekrarlama riskini önceden saptamaya yönelik umut verici çalışmalar yürütüyor.
Samuel, “Bağırsak kanseri tamamen alınsa bile hastalık sıklıkla yeniden ortaya çıkabilir. Ancak kan testi ile biyobelirteçlerin tespit edilmesi, gelecekte kolonoskopi gibi invaziv yöntemlere alternatif olabilecek erken ve kolay tarama olanakları sunabilir.” dedi.
Araştırma henüz erken aşamada olsa da, kan testleriyle kanser tekrarlama riskinin belirlenmesi sağlık alanında önemli bir yenilik olarak görülüyor.