Zona, suçiçeğine de neden olan varicella-zoster virüsünden kaynaklanır. Suçiçeği geçirdikten sonra virüs, omuriliğinizin ve beyninizin yakınındaki sinir dokusunda kalır. Yıllar sonra virüs yeniden aktifleşerek zona hastalığını oluşturabilir.
Zona Riskini Arttıran Faktörler
Suçiçeği geçirmiş olan herkes zona geliştirebilir. Zona geliştirme riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:
50 yaşından büyük olmak. Zona genellikle 50 yaşından büyük kişilerde görülür. Hastalığı geliştirme riski yaşla birlikte artar.
Bazı hastalıklara sahip olmak. HIV/AIDS ve kanser gibi bağışıklık sisteminizi zayıflatan hastalıklar zona geliştirme riskinizi artırabilir.
Kanser tedavisi görüyor olmak. Radyasyon veya kemoterapi, bazı hastalıklara karşı direncinizi azaltabilir ve zona hastalığını tetikleyebilir.
Bazı ilaçların kullanımı. Nakledilen organların reddedilmesini önlemek için tasarlanmış ilaçlar, prednizon gibi uzun süreli steroidlerin kullanımı zona riskinizi artırabilir.
Zona Hastalığının Belirtileri
✅Yorgunluk, halsizlik
✅Kas güçsüzlüğü
✅Baş ağrısı
✅Baş dönmesi
✅Karın ağrısı
✅Mide bulantısı
✅Ateş
✅Işığa hassasiyet
✅Yanma, uyuşma, karıncalanma
✅Vücutta ortaya çıkan ağrılı, içi su dolu ve kızarık kabarcıklar
Zona Hastalığının Tedavisi Var Mı?
Zona hastalığında erken tanı ve tedavi çok büyük önem taşımaktadır. Zona tedavisi semptomları ve şiddetini baskılamaya ve azaltmaya yöneliktir. Bu yüzden döküntülerin ortaya çıkmasından itibaren ilk 72 saat içerisinde mutlaka antiviral ajan başlanır, yangısal sinir değişikliklerini düzeltmek için B vitamini kompleksleri, yaralar için lokal yara bakım kremleri ve ağrılar için de ağrı kesiciler uygulanır. İstirahat ve iyi beslenme de hastalığın bir an önce bitmesine yardımcı olur.
Zona Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Zona komplikasyonları şunları içerebilir:
Postherpetik nevralji. Bazı insanlar için zona ağrısı, kabarcıklar yokolduktan çok sonra da devam eder. Bu durum postherpetik nevralji olarak adlandırılır ve hasarlı sinir liflerinin cildinizden beyninize yoğun ve abartılı ağrı sinyalleri göndermesi sebebiyle oluşur.
Görme kaybı. Bir gözün içinde veya çevresinde gelişen zona (oftalmik zona), görme kaybına neden olabilecek ağrılı göz enfeksiyonlarını oluşturabilir.
Nörolojik problemler. Hangi sinirlerin etkilendiğine bağlı olarak, zona beyin iltihabına (ensefalit), yüz felcine veya işitme, denge sorunlarına neden olabilir.
Cilt enfeksiyonları. Zona kabarcıkları uygun şekilde tedavi edilmezse bakteriyel cilt enfeksiyonları gelişebilir.
Zona Hastaları için Öneriler
- Ağrıların kontrol altına alınması için uzman hekim tarafından yazılan ilaçların düzenli olarak kullanılması büyük bir önem taşır. Zona hastalığı tedavisi sürecinde kullanılan anestezi kremleri ağrıların dindirilmesinde büyük rol oynar. Ancak, bu kremlerin doktor gözetiminde kullanılması gerekir.
- Tedavi süresince vücuttaki kızarıklık, kaşıntı ve döküntülerin temiz ve enfeksiyon riskinden uzak tutulması gerekeceğinden, bol giysiler tercih edilmelidir.
- Eller sık sık yıkanmalı ve hijyene dikkat edilmelidir.
- Hastaların, sağlıklı ve dengeli, stresten uzak bir hayat sürmesi tavsiye edilir. Özel bir beslenme programı takip edilmesine gerek yoktur, ancak, besleyici gıdalar tüketilmeli ve yağlı yemeklerden uzak durulmalıdır. Tedavi süresince bol sıvı tüketilmesi oldukça önemlidir. Ayrıca, fazla kafeinli veya asitli içeceklerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
- Hamilelik döneminde zona, aynı virüsün bebekte su çiçeğine sebep olabilmesi nedeniyle çeşitli komplikasyonlara (sakat doğma dahil) yol açabilir. Bu nedenle, hamilelikte zonanın tanı ve tedavi süreci önem taşımaktadır.
- Deniz, havuz, sauna gibi ortak kullanılan alanlar enfeksiyon riski taşıdığından tedavi süresince bu tarz yerlere gidilmemesi tavsiye edilir.