Yıllara Göre Enflasyon ve Asgari Ücret-2

2022’nin şu son günlerinde EYT ile yatar asgari ücret ne oldu sorusuyla kalkar duruma geldik. EYT’nin çıkacağı kesin ancak uygulama tarzı ile ilgili belirgin olmayan noktalar belki de siz bu satırları okurken netleşmiş olacak. Asgari ücret ise 2023 yılı için (ilk 6 ay mı yıllık mı sorusunun cevabını ilerleyen aylarda görebiliriz) Temmuz 2022’ye göre %54,66 artırılarak net 8.506 TL olarak Sayın Cumhurbaşkanı tarafından geçtiğimiz günlerde açıklandı.

Asgari ücrete 2022 de toplamda yüzde 95 yapıldı ama işverene maliyet yüzde 80 olmuştu. Aradaki yüzde 15 farkı hükümet gelir ve damga vergisi farkından vazgeçerek çalışanların daha fazla ücret almasını sağlamak için yapmıştı. 2023 için de benzeri bir uygulama ile işçi başına 250 TL devlet desteği verilecek.

Tabi asgari ücretin artması/değişmesi birçok ödenek kalemini de etkiliyor. A) İşverenler, asgari ücret üzeri ücret verdikleri personellerine de o kadar artış yapması gerekiyor, B) Kıdem tazminatı ve GSS primi hesapları değişiyor, C) İşsizlik maaşı ve 65 yaş aylığı değişiyor D) Askerlik, doğum, yurtdışı borçlanması rakamları değişiyor (şu an günlük 69 TL ama 100 TL üzerine çıkması muhtemel) E) Asgari ücret arttı diye piyasa fiyatlarının psikolojik etkiyle bile artmaya başlaması, bazı işverenlerin işçi çıkarma eğilimleri, bazı sektörlerde kayıtdışı istihdam halleri meydana gelmesi vb bir dizi etki gerçekleşmesi bekleniyor. Yani belirlenen asgari ücret sadece asgari ücret alanları değil çok geniş bir kesimi etkiliyor.

Diğer taraftan memur ve emeklilerinin artışları da ayrı bir gündem ve o da enflasyon rakamlarının 3 Ocakta açıklanmasını bekliyor. Memurlar için 2022 yılının ikinci dönemi için yüzde 7 toplu sözleşme zammı bulunuyor ve enflasyon da yüzde 7’nin üzerine çıktığı için Kasım ayı enflasyonu dâhil 5 aylık zamları yüzde 15,11’e ulaştı. Ancak bu oran Aralık ayında açıklanacak enflasyon oranıyla yeniden güncellenecek. Eğer Aralık ayında aylık enflasyon düşerse yüzde 15,11 geriye çekilecek, aylık enflasyon yükselirse yüzde 15,11 oranı artan aylık enflasyon kadar yükselmiş olacak. Görüldüğü üzere asgari ücret ve diğer ücretler enflasyondan direkt etkileniyor, çünkü paranın satın alma gücü enflasyon karşısında reel olarak eriyor. Bu sebeple 2022 içinde asgari ücret iki kez artırıldı, diğer ücretlerde yüksek artışlar aldı. Gerek kamu çalışanları gerekse özel sektörde çalışanlar emeklerinin karşılığını fazlasıyla almalı. Lakin kamuya maaş ödeyen devletin bütçe gerekleri, özel sektöre maaş ödeyen işveren kesiminin de üretimini ve işyeri sürdürülebilirliğini etkilemeyecek personel gideri beklentisi de göz ardı edilmemeli. Diğer taraftan asıl amacın enflasyonu dizginlemek ve düşürmek olduğunda herkes hemfikir. Çünkü bizim gibi ülkelerde yapılan artışlar hemen talebe yani tüketime yöneldiği için enflasyon dizginlenemeyişinin yanında, artış olarak kısır döngüye dönüşebiliyor. 2023 ün hem tüm dünya hem ülkemiz için daha stabil, enflasyonun düşüş trendine girdiği, ekonomik büyümenin devam ettiği, ihracat rekorları kırarken ithalatımızı azalttığımız bir yıl olacağını hem ümit ediyor hem inanıyoruz.