Nöbetçi Eczaneler
Konut satışlarının bir önceki yıla göre düşüş göstermesinin ardından bir açıklama yapan Kütahya Dumlupınar Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Ersan Öz, bankaların kredi kısıtlama hareketlerinin de satışları azalttığını ifade etti.
Kütahya Dumlupınar Teknokent Genel Müdürü Ekonomist Prof. Dr. Ersan Öz, konut satışlarında yaşanan gerilemeye ilişkin açıklamalarda bulundu. Bankaların kredi kısıtlamaları ve maliyetlerin bu durumun en önemli sebepleri olduğunu söyleyen Ersan Öz, 2023’te enflasyonla beraber konut finansman maliyetlerinin de düşmeye başlayacağını, bunun da sektördeki üretimi pozitif etkileyeceğini öngördü.
SATIŞLAR BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE DÜŞTÜ
Ersan Öz, Geçtiğimiz günlerde Türkiye İstatistik Kurumunun yayımladığı verilere göre konut satışlarının 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,4 azalarak 1 milyon 485 bin 622 olarak gerçekleştiğini söyledi. Bankaların kredi kısıtlama hareketlerinin de satışları azalttığını söyleyen Ersan Öz: “Genel tabloda; konut satışlarında İstanbul 259 bin 654 konut satışı ve yüzde 17,5 ile en yüksek paya sahip olurken satış sayılarına göre İstanbul’u yüzde 8,5 pay ile Ankara ve yüzde 5,6 pay ile İzmir izledi. 2022 yılında ipotekli satışlar, toplam satışların yüzde 18,9’unu oluştururken toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 81,1 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satışları 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15,2 artış gösterdi. 2022 yılında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,5 oldu” şeklinde konuştu.
“DENETİMLER DEVAM ETMELİ”
Konut sektöründe ikinci önemli unsurun maliyetler olduğunu vurgulayan Başkan Öz: “Yine TÜİK’in kamuoyuyla paylaştığı İnşaat Maliyetleri Endeksi’nin sonuçlarına göre İnşaat maliyet endeksi, 2022 yılı ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 3,44, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 117,07 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 128,41, işçilik endeksi yüzde 85,65 artış gösterdi. Konut fiyatlarını da yakından etkileyen bina inşaatı maliyet endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 3,11, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 114,49 artmış durumda. Bu oran ve rakamlarda haliyle konut fiyatları yukarı yönlü etkilerken, arzını aşağı yönlü etkileyen unsurlar olarak piyasaya yansıdı. Lakin ifade edilmelidir ki, yakın zamanda açıklanan konut projeleri hem kredi faizlerini hem finansman maliyetlerini pozitif etkilerken, konut arzına destek olarak daire ve kira rakamlarının stabilizasyonuna katkı sağlaması bekleniyor. Diğer taraftan, orta gelirlilere yönelik konut kampanyasında başvurular başladı. Herhangi bir başvuru ücreti ve kur yok. Azami 15 yıl vade ile 0,69’dan başlayan faiz oranıyla kredi kullandırılacak. İlk etapta 100 bin ailenin ev sahibi olması planlanıyor. 2023’te enflasyonla beraber konut finansman maliyetlerinin de düşmeye başlayacağını, bunun da sektördeki üretimi pozitif etkileyeceğini düşünüyoruz. Hal böyleyken, gayrimenkul sektöründe psikolojik fiyat artışlarının arz edenler ve alıp satanlar tarafından durdurulması ve denetimlerin devam etmesi gerektiğini de belirtmek zorundayız. Çünkü gayrimenkul ve inşaat sektöründeki fiyat hareketleri enflasyonu tetikleyici en önemli unsurlardan” diye konuştu.
“2023 YILI KOLAY GEÇMEYECEK”
Son açıklanan verilerden bir diğerinin de bütçe gerçekleşmeleri olduğunu aktaran Ersan Öz: “Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkezi Yönetim Aralık ayı ve 2022 genel bütçe gerçekleşmelerini yayımladı. Buna göre Türkiye’nin merkezi yönetim bütçesi gelirleri 2022’de 2021 yılına göre yüzde 99,9 artarak 2 trilyon 802 milyar 355 milyon lira, giderleri de yüzde 83,4 yükselerek 2 trilyon 941 milyar 420 milyon lira olarak gerçekleşti. Böylece merkezi yönetim bütçesi açığı, 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 31 gerileyerek 139 milyar 65 milyon lira olarak gerçekleşti. 2023 yılı da bu manada elbette kolay geçmeyecek ama seçim sonuçlarının netleşmesi ve ülke içi doğalgaz ve petrol ile diğer enerji kaynaklarıyla ilgili pozitif gelişmelerin iç piyasaya yansıması bütçede rahatlatıcı etki yaparken, ticaretimiz olan ülkelerdeki resesyon halinin devamı da genel ekonomimiz ve bütçemiz açımızdan zorlayıcı olacaktır” ifadelerini kullandı.
“BAŞLICA ÜÇ VERGİ ÖN PLANDA”
Gelirlerdeki artış incelendiğinde başlıca üç verginin ön plana çıktığını kaydeden Ersan Öz: “Bunlar kurumlar vergisi, ithalde alınan KDV ve ÖTV. ÖTV gelirleri 2022 yılında 419 milyar 791 milyon TL oldu. ÖTV gelirlerinde bir önceki yıla göre 214 milyar 398 milyon TL yani yüzde 104,4 artış görüyor. Bu üç vergi gelirindeki tahsilat artışına ilave olarak vergi dışı gelirlerde de yüzde 94,5 gibi enflasyonun 22,5 puan üzerinde bir artış yaşanmıştır. Giderler tarafında ise faiz hariç giderlerin yüzde 84,9, personel giderlerin yüzde 77,7, cari transferler kaleminde yüzde 79,7, sermaye giderlerinde yüzde 110,5, mal ve hizmet alım giderlerinde yüzde 92.6, borç verme kaleminde de yüzde 105,9 ve faiz giderlerinde ise yüzde 71,9 artış olduğu görülüyor” dedi.
“ENFLASYON HALA YÜKSEK”
Ersan Öz son olarak 19 Ocak 2023 saat 14.00’te Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın faiz kararını açıkladığını ve beklendiği gibi yüzde 9’da sabit tuttuğunu söyledi. Genel manada piyasada sert bir etkisinin olmadığını aktaran Ersan Öz: “Çünkü bekleniyordu. Enflasyonda kalıcı bir düşüş trendi oluşana kadar politika faizinde herhangi bir indirimin olmayıp sabit tutulacağını söylemek yanlış olmaz. Bir yoruma göre de, şubat-mart-nisan enflasyon oranlarında düşüş gerçekleşir, seçim öncesi de nisan ayı para kurulu toplantısında politika faizinde indirime gidilir, bekleyip göreceğiz tabi ki. Ama net olan enflasyonun halen yüksek olduğu ve merkezin enflasyon düşüşünü görmeden indirime gitmeyeceği. Bu da haliyle enerji fiyatlarındaki hatrı sayılır düşüşe bağlı olacak bir hal” diyerek açıklamasını tamamladı. CANSU AYDEMİR