Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Osman Mert, derlem tabanlı Türkçe sözlük projesi ve Türkiye Türkçesi Ağız Atlası Projesi ile ilgili önemli bilgiler paylaştı. Mert, söz konusu sözlük projesinin, Türkçenin yaşayan örneklerini kapsayacağını belirterek, “1 milyar kelimelik bir derlem üzerinde çalışıyoruz” dedi.
Türkiye Türkçesinin tarihi ve coğrafi çeşitliliğini inceleyen “Türkiye Türkçesi Ağız Atlası Projesi”nin derleme aşamasının yüzde 95 oranında tamamlandığını kaydeden Mert, yıl sonuna kadar yazılım aşamasının da tamamlanacağını söyledi. Bu projenin, dil bilimi, tarih, kültür ve sosyal bilimler açısından kapsamlı veri sunacağını vurguladı.
“Proje tamamlandığında isteyen herkes atlasa erişebilecek. Bilgiler haritalar üzerinden kullanıcının istifadesine sunulacak.”
Yaşayan Türkçeyi Yansıtan Derlem Tabanlı Sözlük
Mert, mevcut sözlüğün ağırlıklı olarak edebiyat dili sözlüğü olduğunu ve Türkçeyi tam anlamıyla temsil edemediğini ifade etti. Yeni sözlük projesinde, yapay zekâ desteğiyle tüm bilim dalları, kültür ve sosyal alanlar kapsanacak. Edebiyat, sanat, felsefe, tarih, matematik, biyoloji ve fizik gibi alanların yanı sıra konuşma dili, çocuk dili ve okul sınav kağıtları da sözlükte yer alacak.
“Bütün toplum kesimleri, bütün bilim dalları, kültür alanları temsil edilecek. Mevcut sözlükteki söz varlığı en az 7-8 katına çıkacak. Bu dilimiz için fevkalade bir durum.”
Projenin tamamlanmasının ardından, Türkçe düşünen yapay zekâlar da büyük ölçüde gelişme gösterecek. Mert, “Normal koşullarda insanın 1 milyar kelimelik bir veriye hakim olması mümkün değil, işte bunu yapay zekânın ve yazılımların desteğiyle yapıyoruz” dedi.
Türkçenin Korunması ve Sosyal Farkındalık
Mert, Türkçenin sosyal yaşamda, medyada ve tabelalarda korunmasının önemine de değindi. “Herhangi bir alandan Türkçeyi çekerseniz, o alanı mutlaka ikinci dil doldurur. Bugün tabelalarımızdan Türkçeyi büyük oranda çektik, İngilizce bu boşluğu doldurdu” ifadelerini kullandı.
TDK Başkanı, dilin korunmasının yalnızca kurumlarla değil, tüm bireyler ve ilgili kuruluşlarla sağlanabileceğini vurguladı. Eğitimde, medyada ve günlük yaşamda Türkçenin etkin kullanımının, dilin gelişimi ve gelecek kuşaklara aktarılması açısından kritik olduğunu belirtti.