Reuters Enstitüsünün 48 ülkeden yaklaşık 100 bin kişiyle yaptığı araştırma, haber tüketiminde sosyal medyanın geleneksel medyayı hızla geride bıraktığını ortaya koydu. Facebook, YouTube, TikTok ve X (eski adıyla Twitter) gibi platformlar, artık milyonlarca insan için temel haber kaynağı haline gelmiş durumda.
Televizyon, yazılı basın ve haber siteleri gibi geleneksel kaynakların kullanım oranı düşerken, özellikle kısa video içerikleriyle öne çıkan sosyal medya uygulamaları haber tüketiminde liderliği alıyor. Hindistan, Filipinler ve Meksika gibi ülkelerde kısa videolar hızla yükselirken, Kuzey Avrupa ülkelerinde yazılı içerikler hâlâ önemini koruyor.
Reuters Enstitüsü kıdemli araştırmacısı Nic Newman, bu dönüşümün bölgelere göre farklılık gösterdiğini belirterek, “Türkiye, Hindistan ve Meksika gibi ülkelerde kısa videolar, genç kullanıcılar için ana haber formatı haline geldi” dedi.
“Haberfluencerlar” yükselişte
Araştırmada, sosyal medya kişilikleri olarak bilinen “haberfluencerlar”ın yükselişi de dikkat çekti. Newman, bu kişilerin çoğu zaman tek başlarına hareket ettiğini ve ürettikleri içeriklerin doğruluğu üzerinde denetim olmadığını belirterek, “Bu durum, yanlış bilgi ve komplo teorilerinin yayılması riskini artırıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Newman, sosyal medyanın farklı görüşlerin duyulmasına imkan tanıdığını ancak bu durumun, bilginin doğruluğu ve güvenilirliği açısından sorunlara yol açabildiğini söyledi.
Kısa videolar dikkat çekiyor
TikTok, Reels ve YouTube Shorts gibi kısa video platformları, kullanıcıların ilgisini çekmekte oldukça başarılı. Newman’a göre, bu içerikler daha samimi bir üslup taşıyor ve kullanıcılarla doğrudan etkileşime geçme imkânı sağlıyor. Ancak bu hızlı formatların, geleneksel medya kuruluşlarının alışık olduğu habercilik anlayışından farklı olduğu da vurgulanıyor.
Yapay zeka da haber kaynağı oldu
Raporda öne çıkan bir diğer tema ise yapay zeka sohbet robotlarının haber kaynağı olarak kullanılmaya başlanması. Araştırmaya katılanların yüzde 58’i, sosyal medyada doğru ve yanlış bilgiyi ayırt etmekte zorlandığını belirtti.
Newman, yapay zekanın hızlı bilgi sağlama avantajına dikkat çekerek, “Yapay zeka tabanlı sohbet robotları, arama motorlarına benzer şekilde bilgiye erişim sağlıyor. Ancak derinlemesine analiz ve insani temas gerektiren konularda gazetecilerin rolü devam edecek” dedi.
Güvenilir habere ihtiyaç var
Araştırma, kullanıcıların sosyal medyada daha fazla haber tüketmesine rağmen, tıklama tuzaklarından ve sansasyonel içeriklerden uzak, açık ve objektif haberlere ihtiyaç duyduğunu gösterdi. Newman, gazetecilerin güveni yeniden inşa etmek için tarafsızlık, doğruluk ve şeffaflık ilkelerine bağlı kalması gerektiğini vurguladı.