Özbekistan’da Ev Kadınlarına İpek Böceği İle Ek Gelir Desteği
Yıllık ortalama 30 bin ton üretimle Çin ve Hindistan’ın ardından dünyada üçüncü sırada yer alan Özbekistan, ipek böcekçiliği sayesinde kırsal kesimlerde yaşayan binlerce ev kadınına istihdam sağlıyor. Ülke, bu sektörden yıllık yaklaşık 100 milyon dolar gelir elde ediyor.
İpek üretiminin büyük bölümü iç pazardaki tekstil işletmelerinde değerlendirilirken, geri kalanı Çin, Güney Kore ve İran başta olmak üzere farklı ülkelere ihraç ediliyor.
Kırsal Kesimde Yaygın Uygulama
İpek böcekçiliği, ülkedeki iklim koşulları nedeniyle genellikle nisan-haziran ayları arasında gerçekleştiriliyor. Evlerdeki boş odalar, ambarlar ve ahırlar bu üretim için uygun ortam olarak değerlendiriliyor. İlçe tarım müdürlükleri tarafından dağıtılan tohumlar, 30-35 günlük bakım süreci sonunda kozaya dönüşüyor.
İpek böcekleri sadece dut yapraklarıyla besleniyor. Bu süreçte yaklaşık 500 kilo yaprak tüketiliyor. Kozaya dönüşüm aşamasında ise böcekler kuru dallara yerleştirilerek dönüşüm sürecini tamamlıyor.
Toplumsal Dayanışmayı Güçlendiren Üretim
Taşkent yakınlarındaki Çınaz ilçesinde yürütülen çalışmalar kapsamında, bu yıl 3 bin 25 kutu ipek böceği yetiştirildi. Her kutudan ortalama 60 kilo koza elde edilmesi hedeflenirken, toplamda 182 tonluk üretim öngörülüyor
İlçe Belediye Başkan Yardımcısı Vasila Mansurova’nın verdiği bilgiye göre, bu faaliyetlerle 3 bin 500’den fazla ev kadını doğrudan, toplamda ise 9 binden fazla kişi dolaylı olarak gelir elde ediyor. 1 kutu ipek böceğinden ise üretici yaklaşık 200-250 dolar kazanıyor.
Koza toplama döneminde ise aileler, komşu ve akrabalarını davet ederek birlikte çalışıyor. Bu süreçte topluluk halinde yapılan iş birlikleri, mahalle içinde dayanışmayı ve sosyal bağları güçlendiriyor.
Geleneksel Üretim, Modern Ekonomiye Katkı
İpek böceği yetiştiriciliği yapan Lola Polathocayeva, bu işin aile geleneği olduğunu ifade ederek, üretimin zahmetli fakat verimli bir süreç olduğuna dikkat çekiyor. Polathocayeva’ya göre ipek böceği tohumlarının kozaya dönüşmesi, gözlemlemesi keyifli ve dikkat gerektiren bir dönüşüm.
Özbekistan’da ipek böcekçiliği, kırsal kalkınma, kadın istihdamı ve ihracat geliri açısından önemli bir rol oynamaya devam ediyor.