Küçük bir uç beyliğinden evrensel bir imparatorluğa dönüşen Osmanlı Devleti’nin temelleri, kurucu lideri Osman Gazi tarafından atıldı. Özgüvenli kişiliği, savaşçılık yetenekleri ve aldığı dini eğitimle Osman Gazi, yalnızca askeri bir lider değil, aynı zamanda adaletli bir yönetici olarak da öne çıktı.
Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali İhsan Karataş, Osmanlı Devleti’nin, İslam dünyasında Osmanlı kadar uzun yaşayan başka bir devletin bulunmadığını belirterek, “Her şeyin bittiği bir dönemde Osmanlı ortaya çıktı.” dedi.
Uç beyliğinden devlete
Yüzyılda Anadolu’da Selçuklu Devleti’nin zayıflaması ve Moğol baskısının artmasıyla beylikler dönemi başladı. Ertuğrul Gazi, Söğüt ve çevresinde uç beyliği görevini üstlenerek Bizans’a karşı mücadele etti. Babasının vefatından sonra beyliğin başına geçen Osman Gazi, fetih hareketleriyle topraklarını genişletti.
Karataş, Osman Gazi’nin babasından aldığı 4 bin kilometrelik toprakları 20 bin kilometreye çıkardığını belirterek, “Askeri kabiliyetiyle bölgeyi güçlendirdi, çevredeki beyliklerin bir kısmını Osmanlı’ya kattı.” ifadelerini kullandı.
Bursa’nın fethi ve Osman Gazi’nin vasiyeti
Osman Gazi’nin gönlünde yatan hedef Bursa’ydı. Ancak şehrin korunaklı yapısı nedeniyle fetih kolay olmadı. Karataş, “Bursa’nın 10 yıl süren bir fetih süreci vardır. Kan dökülmeden teslim alınmıştır.” dedi.
Osman Gazi, ömrünün sonlarında Bursa’yı işaret ederek “Beni oraya defnedersiniz.” vasiyetinde bulundu. 1326’da Bursa fethedildikten sonra naaşı, bugün Tophane’de bulunan Gümüşlü Kümbet’e defnedildi.
Osman Gazi’nin kurduğu devlet
Kaynaklara göre devletin adı “Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye” olarak geçti. Osman Gazi, Karacahisar’da kendi adına hutbe okutmuş ve böylece devletin bağımsızlığını ilan etmişti. Karataş, “Temelini Ertuğrul Gazi attı, devleti Osman Gazi kurdu, Orhan Gazi ise kurumsallaştırdı.” dedi.
Osman Gazi’nin adaletli yaklaşımı, gayrimüslimlere tanıdığı müsamaha ve eşitlikçi yönetimi, devletin uzun ömürlü olmasında etkili oldu.
Osman Gazi’den oğluna nasihatler
Osman Gazi, oğlu Orhan Gazi’ye şu nasihatlerde bulundu:
Din işlerine dikkat et, zulümden sakın.
Cihatla ülkeni genişlet, devlet hazinesini koru.
Sadık devlet adamlarını gözet, alimlere iltifatta bulun.
Malına ve askerine mağrur olma, adaletten ayrılma.
Her işte tedbir al, Allah’a güvenmekten geri durma.