Arizona Üniversitesi’nden bilim insanları, 500 milyon yıllık olağanüstü şekilde korunmuş bir fosil üzerinde yürüttükleri araştırmada örümceklerin evrimsel kökenine dair çarpıcı bir keşfe imza attı. Current Biology dergisinde yayımlanan çalışma, örümceklerin karaya uyum sağlamadan önce deniz canlısı olduğunu ortaya koyuyor.
Denizden karaya geçişte anahtar tür: Mollisonia
Araştırmanın merkezinde, Kambriyen Dönemi’nde (540-485 milyon yıl önce) yaşamış ve soyu tükenmiş Mollisonia symmetrica türü yer alıyor. Bu tür, geçmişte günümüz at nalı yengeçlerinin atası olarak bilinen chelicerata grubunun erken bir üyesi olarak kabul ediliyordu. Ancak fosilin beyin ve sinir sistemi üzerine yapılan detaylı analizler bu görüşü değiştirdi.
Araştırmacılar, Mollisonia’nın sinir sisteminin doğrudan örümcekler ve akreplerle benzerlik gösterdiğini keşfetti. Özellikle ön bölümdeki beyin yapısının, örümceklerin “zehirli dişleri”ne benzeyen kıskaçlara sinir uzantıları gönderdiği tespit edildi. Bu durum, Mollisonia’nın sinir sisteminin karides, yengeç ve böceklerden farklı, “ters” bir düzende organize olduğunu ortaya koydu.
Araştırmanın başyazarı Prof. Nick Strausfeld, bu ters beyin yapısının örümceklerin ağ örme ve avlanma becerileriyle bağlantılı olabileceğini belirterek, “Sanki beynin yönü ters çevrilmiş. Tıpkı günümüz örümceklerinde olduğu gibi,” ifadelerini kullandı.
King’s College London’dan Prof. Frank Hirth ise bu yapının, örümceklerin gizli avlanma yeteneklerini geliştirmede kritik rol oynadığını vurguladı.
İlk karasal yırtıcılar olabilir
Yaklaşık 400 milyon yıldır dünyada varlığını sürdüren örümcekler ve akreplerin, bu yeni bulguyla birlikte karasal çeşitlenmeden çok önce deniz kökenli oldukları ortaya konmuş oldu. Strausfeld’e göre, Mollisonia’nın ataları karaya çıkan ilk canlılar arasında yer almış olabilir ve bu süreçte böceklerle beslenerek ekosistem üzerinde baskı oluşturmuş olabilir.
Araştırma, Mollisonia’nın soyundan günümüz örümceği, akrep, güneş örümceği, sirke böceği ve kırbaç akrebi gibi birçok araknid türünün evrimleştiğini ortaya koyuyor.
Fosil, evrim tartışmalarına yeni bir boyut getirdi
Araştırmacılar, örümceklerin denizden mi yoksa karaya yakın sulardan mı çıktığı konusunda bilimsel tartışmaların sürdüğünü belirtiyor. Yeni fosil bulgusu ise örümceklerin deniz kökenli olabileceği tezini güçlendiriyor. Bu keşif, yalnızca örümceklerin değil, tüm yırtıcı eklembacaklıların evrimsel geçmişini yeniden düşünmeyi gerektirebilir.