Kumar bağımlılığı, bireyin kontrolünü kaybederek aşırı ve obsesif bir şekilde kumar oynamaya yönelik güçlü bir istek duyması durumudur. Bu bağımlılık, kişinin sosyal, ekonomik ve psikolojik açılardan ciddi zararlar görmesine yol açabilir.
Kumar bağımlıları genellikle maddi kayıplar, ailevi sorunlar ve iş hayatında başarısızlık gibi pek çok olumsuz durumla karşılaşırlar. Bağımlılığın belirtileri arasında sürekli kumar oynama isteği, kayıpları geri kazanma çabası ve kumarı bırakma girişimlerinde başarısızlık yer alır. Bu durum, profesyonel yardım alınması gereken ciddi bir sorundur.
Kumar Bağımlılığı Nedir?
Kumar bağımlılığı, bireyin yaşamını birçok yönden etkileyebilen davranışsal bir bağımlılıktır. Klinik strese neden olan bu durum iş, okul veya özel hayatta önemli problemleri beraberinde getirir. Kişinin daha iyisini elde etmek için değerli malını veya parasını riske attığı kumar, zamanla bağımlılık haline gelebilir. Fakat her oynayan kişide bu durum görülmez, ancak kontrol kaybedildiğinde vazgeçilmeyen bir alışkanlık olur.
Sanal Kumar Bağımlılığı Nedir?
Sanal kumar bağımlılığı, çeşitli yasa dışı bahis sitelerinde yer alan kumar oyunlarının kontrolsüz bir şekilde oynanması durumudur. Bireyin yaşamını kontrol edilemez derecede etkileyen davranışsal bir dürtüdür. Beynin ödül sistemini uyararak bağımlılığa sebebiyet veren kumar, sürekli bununla meşgul olmaya sürükler. Ayrıca çevrimiçi platformlarda oynandığı için internet bağımlılığını geliştirebilir. Bu nedenle kontrol altına alınması bireyin yaşam kalitesi açısından önemlidir. Sanal kumar bağımlılığı tedavisi uygun terapi yöntemleriyle kişiye özel olarak planlanır.
Kumar Bağımlılığı Neden Olur?
Kumar bağımlılığı için belirli bir neden söz konusu değildir. Bazı faktörler gelişmesine zemin hazırlayabilir. Kumar bağımlılığına neden olan etmenler şu şekilde açıklanabilir:
Beyin kimyasında değişiklik: Beynin ödül mekanizmasını etkileyen kumar, beyinde büyük dopamin dalgalanmalarına neden olabilir. Bu nedenle hayatta kalmak için yapılması gereken yemek yeme ve çalışmak gibi eylemlerde motive etmez. Aksine çok yüksek dopamin seviyeleriyle duygu ve davranışları olumsuz etkiler. Kumar bağımlılığı, zamanla beyin kimyasını değiştirdiği için çevresel etkilere karşı duyarsızlaştırır. Üstelik daha fazla kumar oynamaya teşvik eder.
Genetik faktörler: Kumar bozukluğu veya bağımlılığı bazı ailelerde görülebilen bir durumdur. Tek yumurta ikizlerinde yapılan araştırmalar sonucunda genlerle bağlantılı olarak bu durumun gelişme olasılığı daha yüksek bulunmuştur.
Kişilik özellikleri ve mental sağlık: Yapılan araştırma sonuçlarına göre kumar bağımlılığı olan kişilerin davranışları genelde uç seviyelerdedir. Ruh halinde hızlı değişimler, karar vermede zorlanma, dürtüsellik ve kompulsivite görülen en yaygın ruhsal durumlardır. Ayrıca depresyon, anksiyete ve kişilik bozuklukları da kumar bağımlılığına teşvik edebilir.
Kumar Bağımlılığı Kimlerde Görülür?
Kumar bağımlılığı, birçok kişide kumar oynama alışkanlığına bağlı olarak görülebilir. Fakat belirli kişiler risk faktörleri içerisinde yer alabilir. Genelde kumar bağımlılığına yatkın olan bireylerin özellikleri şunlar olabilir:
- Madde kullanımı sorunları
- Kişilik bozuklukları, anksiyete ve depresyon
- Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) veya dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
- Genç ve orta yaşlı bireyler
- Erkek bireyler
- Ailede veya arkadaş çevresinde kumar bağımlısı olan birinin olması
- Parkinson ve huzursuz bacak sendromu tedavisinde kullanılan ilaçlar
- Dopamin agonistleri olarak adlandırılan ilaçlar
- Rekabetçi, işkolik ve dürtüsel kişilik özelliklerine sahip olan bireyler
Kumar Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Kumar bağımlılığı bazı önemli belirtilerle bireyin yaşamını etkiler. Bunlar genelde çevredeki kişiler tarafından da fark edilebilen işaretlerdir. Bu davranışsal bağımlılık şu belirtilerle kendini gösterir:
- Sürekli kumar oynama isteği
- Büyük miktarlarla kumar oynama arzusu
- Bağımlılığı azaltmaya çalışırken başarısız olma
- Kumar oynamayınca huzursuz ve sinirli hissetme
- Olumsuz duygulardan kaçmak için bile kumar oynama isteği
- Kaybedilen paranın daha fazlasını kazanmak için oynamak
- Çevredeki insanlara kumarı oynamayı bıraktığına dair yalanlar söylemek
Kumar Bağımlısı Bireyin Özellikleri Nelerdir?
Kumar bağımlısı bireylerin en belirgin özellikleri kontrolsüz davranışlara sahip olmalarıdır. Bu bireyler sürekli olarak kumar oynama isteğindedirler. Ayrıca kazanıp kaybettikçe daha yüksek miktarlarda değerli mal ve paralarını harcamaktan çekinmezler. Zaman ve para yönetim dengesinde de bozukluklar görülür.
Bununla birlikte kumar oynayamadıklarında gergin ve huzursuz hissederler. Genelde sanal platformlarda vakit geçirdikleri için sosyal çevreleriyle iletişim zayıflığı yaşarlar. Yalan söyleme ve başkalarının paralarını kötüye kullanma gibi kişilik özellikleri de zamanla gelişebilir.
Kumar Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kumar bağımlılığı, bir tür davranışsal bağımlılıktır ve tedavisinde genelde psikoterapi yöntemleri kullanılır. Zira psikoterapi bireyin sağlıklı olmayan davranış, duygu ve düşüncelerinin farkında olmasını ve düzeltmesini amaçlar. Kumar bağımlılığı tedavisi genelde şu yöntemlerle uygulanır:
Bilişsel davranışçı terapi: Uzman psikolog, duygu ve düşüncelerinizi görmeyi sağlayarak olumsuz etkilerini görme konusunda farkındalık kazandırır. Kumar bağımlılığında en çok kullanılan yöntemlerden olan bilişsel davranışçı terapi, sorununun nedenini tespit eder. Böylece belirli süre içinde bağımlılıktan kurtulmayı hedefler. Grup terapisi: Kumar bağımlılığı olan kişiler gruplandırılır ve sorunların tartışılması amaçlanır. Bu terapi söz konusu olan bağımlılıkla mücadele eden kişiler için motivasyon kaynağı olabilir. Motivasyonel görüşme: Bu terapi görüşmesi kumar bağımlılığındaki belirsizliği tanımlamaya yardımcı olur. Ayrıca aynı bağımlılığa sahip olan kişilerle bireyin kendisini karşılaştırmasına ve analiz etmesine olanak tanır. Böylece davranışları değiştirmek için fayda sağlayan bir terapi olabilir. Psikodinamik terapi: İsteğiniz dışında gelişen bağımlı davranışların etkilerinin görülmesini sağlar. Terapinin amacı öz farkındalığı artırmak ve davranışları daha sağlıklı bir şekilde şekillendirmektir. Aile terapisi: Ev içinde yaşayan diğer kişiler de kumar bağımlılığından etkilenebilir. Onların da daha iyi bilgilendirilmesi ve bireyin bağımlılığından kurtulma sürecinde destek olmaları için aile terapisi etkili olabilir.
Kumar Bağımlılığı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Kumar bağımlılığının genelde terapilerle etkilerinin geçmesi amaçlanır. Bu nedenle öncelikle psikolog ve psikiyatriste gidilmelidir. Uzman ve birey arasında geçen ön görüşme sonrasında uygun terapi yöntemi belirlenir ve seanslara başlanır.
Kumar Bağımlılığı Zararları Nelerdir?
Kumar bağımlılığının hem bireye hem de çevresine birçok zararı olabilir. Kişinin günlük rutinini gerçekleştirmesine engel olan bu bağımlılık yemek yeme, düzenli uyuma ve çalışma gibi faaliyetleri etkiler. Kumar bağımlılığının diğer zararları arasında şunlar da yer alır:
- İlişki sorunları
- Depresyon ve anksiyete
- Kendine zarar verme düşüncesi
- Genel sağlık durumunun kötüye gitmesi
- Uyku problemleri
- İflas etme ve maddi imkanların azalması
- Yasal cezalar
- İş performansının düşmesi
- Hobi edinememe
- Yeni alışkanlık edinirken zorlanma veya başarısızlık
Kumar Bağımlılığı Nasıl Engellenir?
Kumar bağımlılığı, önemli bir problemdir ve bazı adımlarla önlenmesi mümkündür. Eğer yavaş yavaş bağımlı olma durumu gelişiyorsa oynama sıklığı azaltılmalıdır. Oynanmadığı durumlarda stres yaşanıyorsa spor veya meditasyon gibi zihne iyi gelen aktiviteler yapılabilir. Ayrıca ilgi ve yeteneklere göre yeni bir hobi edinmek de oldukça faydalı olabilir.
