Uzmanlar, hem avcı hem av sınıfına giren kedilerin evcilleştirildiklerinde klasik koşullanma ve zihinsel bağdaştırma yoluyla kendi isimlerini ve bazı kelimeleri ayırt edebildiklerini bildiriyor.
Amerikan Evcil Hayvan Ürünleri Derneğinin 2025 tarihli anketine göre, ABD’de yaklaşık 68 milyon evde köpek, 49 milyon evde ise kedi bulunuyor. Araştırmalar, kedi sahiplerinin evcil hayvanı olmayan bireylere göre fizyolojik ve psikolojik olarak daha sağlıklı olduğunu, kedilerin depresyon, kaygı bozukluğu ve stres üzerinde olumlu etkiler sağladığını ortaya koyuyor.
8 Ağustos Uluslararası Kedi Günü kapsamında, Japonya’daki Sophia Üniversitesinden Dr. Atsuko Saito ile ABD'deki Pennsylvania Üniversitesinden Hayvan Sağlığı Profesörü James Serpell, kedilerin davranışları ve insanlarla etkileşimlerine dair açıklamalarda bulundu.
İsimlerini ayırt edebiliyorlar
Dr. Saito ve ekibi, 2019 yılında ev ortamında ve kedi konseptli kafelerde yaşayan kediler üzerinde yürüttükleri çalışmada, kedilerin tanımadıkları kişilerce bile söylendiğinde kendi isimlerini nesne isimlerinden veya diğer kedilerin adlarından ayırt edebildiklerini belirledi.
Saito, kedilerin isimlerini ödül maması gibi anlamlı uyarıcılarla ilişkilendirerek öğrendiğini, aynı tonda söylenen farklı kelimelerle yapılan testlerde ise kedilerin isimlerini ayırt etme eğilimi gösterdiğini kaydetti. Bu durumun, kedilerin insan ses birimlerini tanıyabildiğine ve insan konuşmasını kısmen algılayabildiğine işaret ettiği ifade edildi.
Kelime öğrenme kapasiteleri sınırlı olabilir
Saito, köpeklerin 1000’den fazla kelimeyi ayırt edebildiğinin bilindiğini, kedilerin ise bu düzeyde bir öğrenme için gerekli motivasyona sahip olup olmadığının net olmadığını dile getirdi. Yine de bazı kedilerin çok sayıda kelimeyi öğrenebildiği gözlemlendi.
Kedilerin daha bağımsız olarak algılanmasına ilişkin Saito, “Kediler yalnızca kendi tercihleri doğrultusunda insanlara yaklaşır ya da yanıt verir. Bu da onların bağımsız karakteriyle ilişkilendirilebilir” dedi. Ayrıca bazı çalışmaların, kedilerin yüz ifadelerine sahip olduğunu, ancak insanların bunları tanımakta zorlandığını gösterdiği belirtildi.
Serbest karakter, yüksek duyarlılık
Pennsylvania Üniversitesinden Prof. James Serpell, kedilerin hem avcı hem de av özellikleri taşımasının, davranış biçimlerini etkileyen bir unsur olduğunu belirtti. Serpell, “Avcı olmanın getirdiği özgüvene rağmen, kediler genellikle tehdit oluşturmayacak durumlarda dahi aşırı korku tepkileri verebilir” dedi.
Serpell’e göre kediler, bazı kelimeleri ödüller veya olumlu deneyimlerle ilişkilendirdiklerinde klasik koşullanma yoluyla öğreniyor. Bu süreçte ses ile anlam arasında zihinsel bağ kurdukları ifade ediliyor.
Köpeklerin daha geniş bir dil algısına sahip olduğu bilinse de, kedilerle ilgili araştırmaların sınırlı olduğu vurgulandı. Serpell, uzun süre insanlarla yaşayan kedilerin, insan ifadelerine karşı daha duyarlı hale geldiğini belirtti.
İnsanlarla bağ kurma şekli farklı
Serpell, kedilerin doğaları gereği yalnız yaşamaya yatkın olduğunu ve yaban hayattaki gibi diğer kedilerle sınırlı düzeyde etkileşim kurduğunu ifade etti. Ancak yavruyken sahiplenilen kedilerin, insanları ebeveyn figürü olarak kabul ettiğini ve bu bağlılığın kalıcı olabildiğini söyledi.