Katılım endeksi nedir?

Gelir elde etmek ve değer artışı sağlamak amacıyla yapılan finansal yatırımlar, birçok farklı araç ve strateji içermektedir. Bu çerçevede, özellikle İslami prensiplere uygun bir şekilde yatırım yapmayı hedefleyenler için Katılım Endeksleri önemli bir alternatif sunmaktadır.

Bu yazıda, "Katılım Endeksi Nedir?" sorusuna yanıt arayacak ve İslami perspektifle hisse senedi yatırımını anlamaya çalışacağız.

Katılım Endeksi Nedir?

Katılım Endeksi, Borsa İstanbul (BIST) üzerinde faizsiz yatırım ve katılım bankacılığı prensiplerine göre işlem gören hisse senetlerinden oluşan bir borsa endeksidir. Bu endeks, İslami finans ilkelerine uygun faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerini içermektedir. Katılım Endeksleri, İslami bakış açısına uygun bir şekilde yatırım yapmak isteyenler için birer rehber ve karşılaştırma aracı niteliğindedir.

Katılım Endekslerinin temel amacı, İslami finans ilkelerine uyan yatırımcılar için bir yatırım karşılaştırması veya referans noktası sağlamaktır. Bu endekslerin ana hedefleri şunlardır:

1. İslami Finans İlkelerine Uyumluluk: Katılım Endeksleri, faiz, spekülasyon ve haram kabul edilen sektörlere yatırım yapmayı reddeden İslami finans ilkelerine uygun şirketleri içerir.
2. Etik Yatırım Seçenekleri: Katılım Endeksleri, alkol, tütün, kumar gibi faaliyetlerde bulunan şirketleri dışlayarak, yatırımcılara etik ve dini inançlarına uygun bir yatırım evreni sunar.
3. Performans Ölçümü: Katılım Endeksleri, İslami finans çerçevesindeki yatırım stratejilerinin getirilerini değerlendirmek için bir performans ölçütü olarak kullanılır.
4. Çeşitlendirme Fırsatları: Bu endeksler, İslami finans çerçevesinde çeşitli sektörleri ve endüstrileri içererek yatırımcılara çeşitlendirme fırsatları sunar.
5. Pazar Geliştirme ve Standardizasyon: Katılım Endeksleri, İslami finans sektörünün gelişimine ve standardizasyonuna katkıda bulunarak, sağlam bir ekosistem oluşturulmasına yardımcı olur.

Katılım Endeksleri oluşturulurken, Türkiye Katılım Bankaları Birliği bünyesindeki Danışma Kurulu ile işbirliği yapılır. Endekste yer alacak şirketlerin uygunluğu, "Pay Senedi İhracı ve Alım-Satımı Standardı" ve "Katılım Finans İlkelerine Uygun Faaliyet Gösteren Şirketlerin Belirlenmesinde Esas Alınacak Rehber" doğrultusunda değerlendirilir. Bu değerlendirme sürecinde şirketlerin İslami finans prensiplerine uygunluğu ön plandadır.

Katılım Endeksleri oluşturulurken, dinen haram kılınan sektörler listeden çıkarılır ve kalan şirketlerin finansal oranlarına bakılır. Şirketlerin faizli kredilerinin piyasa değerine oranı, faiz getirili nakit ve menkul kıymetlerin piyasa değerine oranı gibi kriterlere göre endeks kapsamı belirlenir.

Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren Katılım Endekslerini şu şekilde sıralayabiliriz:

1. BIST Katılım Tüm Endeksi (XKTUM): Katılım Endekslerini oluşturan bütün şirketlerin paylarından oluşur.
2. BIST Katılım 100 Endeksi (XK100): Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasında piyasa değeri en yüksek 100 şirket hissesinden oluşur.
3. BIST Katılım 50 Endeksi (XK050): Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasında piyasa değeri en yüksek 50 şirket hissesinden oluşur.
4. BIST Katılım 30 Endeksi (XK030): Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasında piyasa değeri en yüksek 30 şirket hissesinden oluşur.

Ayrıca, özel temalar üzerine oluşturulmuş endeksler de mevcuttur:

• BIST Katılım Sürdürülebilirlik Endeksi (XSRDK): Katılım ve sürdürülebilirlik temalarına birlikte yatırım yapmak isteyenlere yöneliktir.
• BIST Katılım Temettü Endeksi (XKTMT): Katılım ve temettü temalarına birlikte yatırım yapmak isteyenlere yöneliktir.

Katılım hisse senetleri, İslami prensiplere uygun olarak yatırımcılara sunulan hisse senetlerini ifade eder. Bu hisse senetleri, faizsiz finans prensiplerine göre işlem gören ve İslami değerlere uygun faaliyet gösteren şirketlere aittir. Katılım hisse senetleri, İslami yatırımcılar için finansal gelir elde etme amacıyla kullanılmaktadır.