KARADENİZ'İN DİJİTAL İKİZİYLE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK HEDEFLENİYOR
Karadeniz’in yapay zeka destekli dijital ikiziyle, ekosistem temelli mavi ekonomi ve doğa koruma çalışmaları yeni bir boyut kazanıyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü yürütücülüğünde geliştirilen projeyle, çevresel değişimler, insan faaliyetleri ve iklim senaryolarının etkileri önceden analiz edilebilecek.
Avrupa Birliği destekli “Karadeniz'de Dirençli Ekosistemlerde Mavi Büyüme Gelişimi için Araştırma ve İnovasyon Projesi” kapsamında yürütülen çalışma, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından da destekleniyor. Proje, Türkiye başta olmak üzere Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna’dan 30’dan fazla kurumun katkısıyla hayata geçirildi.
KARADENİZ İÇİN ÖNCÜ BİR SAYISAL MODEL OLUŞTURULDU
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, dijital ikizin karada ve denizde elde edilen verilerin birleşimiyle oluşturulan bütünleşik bir sayısal model olduğunu belirtti. Salihoğlu, “Bu sistemle denizin fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri modellenerek, farklı senaryolar üzerinden etkiler test edilebiliyor” dedi.
Hazırlanan sistem, yönetsel karar süreçlerine de katkı sağlayacak. Ekonomik faaliyetlerin çevresel etkileri, oluşturulan yapay zeka destekli model sayesinde önceden görülebilecek. Salihoğlu, bu sistemle özellikle rüzgar enerjisi, akuakültür, turizm gibi sektörlerin ekosistem üzerindeki etkilerinin test edildiğini vurguladı.
5 ÜLKEDE 7 DİJİTAL LABORATUVAR KURULDU
Proje kapsamında İstanbul ve Sinop’un yanı sıra Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna’da toplam 7 dijital laboratuvar kuruldu. Bu merkezlerde yalnızca çevresel veriler değil, aynı zamanda sosyoekonomik göstergeler de izleniyor. Laboratuvarlar, farklı kıyı önceliklerine göre senaryolar üreterek bölgesel çözümler sunuyor.
Sistemin kullanıcı dostu bir portal üzerinden Ekim ayında kamuya açılması planlanıyor. Bu sayede kamu kurumları, akademisyenler ve sektör temsilcileri kendi senaryolarını girerek balıkçılık, turizm, iklim değişikliği ve enerji yatırımlarının etkilerini analiz edebilecek.
AVRUPA'DA BİR İLK: DİJİTAL DENİZ İKİZİ
Prof. Dr. Salihoğlu, Avrupa ölçeğinde bu kadar kapsamlı ve yapay zeka destekli ilk dijital deniz ikizinin Karadeniz için oluşturulduğunu belirterek, “Bu sistem, sadece bölgesel değil, Avrupa genelinde örnek bir deniz yönetim modeli olacak” ifadelerini kullandı.
Sistem, sürdürülebilir deniz kullanımı, doğa koruma ve mavi ekonomi alanında bilim temelli, ileriye dönük karar destek aracı olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, bu tür dijital deniz ikizi modellerinin diğer deniz havzalarında da yaygınlaşacağını öngörüyor.