İngiltere hükümeti, çocukluk çağı obezitesini azaltmak amacıyla 2018’den bu yana gazlı içeceklerde uygulanan şeker vergisinin kapsamını genişletme kararı aldı. Yeni düzenleme, özellikle yüksek şeker içeren paketli milkshake ve kahve ürünlerini hedef alıyor. Böylece Yazoo, Muller Frijj, Starbucks Caffe Latte gibi market raflarında sıkça tercih edilen içecekler de 2028’den itibaren vergiye tabi olacak. Ayrıca “high protein” iddiasıyla pazarlanan Ufit ve Shaken Udder gibi ürünler de sistemin dışında kalmayacak.
Bu adım, İngiltere Sağlık Bakanı Wes Streeting’in kamuoyuna yaptığı açıklamayla duyuruldu. Streeting, ülkenin artan sağlık yükünü hafifletmek için kapsamlı bir yaklaşım benimsediklerini ve şeker tüketimini azaltmanın bu politikaların merkezinde yer aldığını vurguladı. Böylece hem üreticilerin reformülasyona yönelmesi hem de tüketim alışkanlıklarının daha sağlıklı seviyelere çekilmesi hedefleniyor.
ŞEKER EŞİĞİ DÜŞÜRÜLDÜ, LAKTOZ MUAFİYETİ DEVREDE
BBC’nin aktardığı bilgilere göre şeker vergisinde uygulanacak eşik 5 g/100 ml seviyesinden 4,5 g/100 ml’ye indiriliyor. Yani artık daha düşük şeker içeren içecekler bile vergi kapsamına girebilecek. Ancak sütte doğal olarak bulunan laktoz için özel bir muafiyet tanımlanacak. Bu sayede üreticilerin doğal şeker nedeniyle cezalandırılmaması ve hesaplamaların daha adil yapılması amaçlanıyor.
Düzenleme yalnızca süte dayalı içeceklerle sınırlı kalmayacak. Bitkisel sütlerle hazırlanan ürünler de 2028’den itibaren aynı kurallara tabi olacak. Buna karşın meyve suyu, alkolsüz bira, şarap ve öğün yerine geçen içecekler şimdilik vergiden muaf tutulacak. Hükümet, bu farklılaştırmanın şeker oranı ve ürün kullanım amaçları gözetilerek yapıldığını belirtiyor.
RAF FİYATLARI DEĞİŞEBİLİR: ÜRETİCİ NASIL TEPKİ VERECEK?
Şeker vergisinin tüketiciye nasıl yansıyacağı üreticilerin vereceği kararlara bağlı olacak. Şirketler ek maliyeti tüketici fiyatlarına yansıtabilir ya da ürünlerin şeker oranını azaltarak vergiden kaçınmayı tercih edebilir. Hükümet, 2018’de gazlı içeceklerde yapılan benzer düzenlemenin şeker oranını yüzde 46 düşürdüğünü hatırlatarak benzer bir değişim beklediklerini ifade ediyor.
Ancak tartışmalar da büyüyor. Hükümet kanadı, uygulamanın özellikle çocukların daha sağlıklı bir geleceğe sahip olması için şart olduğunu savunurken, muhalefet ve bazı sektör temsilcileri düzenlemeyi “aşırı devlet müdahalesi” olarak nitelendiriyor. Buna rağmen İngiltere Sağlık Bakanı Streeting, obezitenin toplumun en dezavantajlı kesimlerini daha fazla etkilediğini, bu nedenle tedbirlerin ertelenemez olduğunu dile getiriyor.