Günümüzde dünya genelinde 1 milyardan fazla bisiklet kullanılıyor. Sadece çevre dostu olmasıyla değil, aynı zamanda insan bedenine sunduğu uyumla da bisiklet, en verimli ulaşım araçlarının başında geliyor.
Peki bisiklet sürmek neden yürümekten ya da koşmaktan daha kolay ve sürdürülebilir geliyor? Cevap, insan fizyolojisiyle bu basit iki tekerlekli aracın şaşırtıcı uyumunda yatıyor.
Enerjiyi boşa harcamayan hareket
Koşarken ya da yürürken vücut, her adımda yerçekimine karşı koyar. Her adım, bacakların havaya kalkıp inmesiyle enerji harcar. Buna karşılık, bisiklet sürerken yapılan küçük, dairesel pedal hareketleri kaslar üzerindeki yükü hafifletir ve gereksiz enerji kaybını önler. Ayrıca her yürüyüş adımında yere çarpan ayaklar, enerjiyi ses ve titreşime dönüştürerek verimliliği düşürür. Bisiklet lastikleri ise yüzeye nazikçe temas eder ve enerjiyi doğrudan ileri harekete dönüştürür.
Vites sistemiyle gelen verimlilik
İnsan kasları belirli hızlarda en verimli şekilde çalışır. Bisikletin vites sistemi, bu verim noktasını korumak için tasarlanmıştır. Yokuş çıkarken vitesi küçültmek, düz yolda büyütmek gibi ayarlamalarla kaslar ideal aralıkta çalışır ve hem performans artar hem de yorgunluk azalır.
Zorlu eğimlerde fark değişir
Elbette her durumda bisiklet üstün değil. Örneğin, eğimi yüzde 15’i aşan dik rampalarda yürümek bazen daha etkili olabilir. Ancak inişlerde bisikletin avantajı devreye girer. Eğim aşağı süzülerek ilerlemek, yorgunluğu azaltır ve eklem üzerindeki baskıyı ortadan kaldırır.
Bilimsel verilerle destekleniyor
Prof. Dr. Anthony Blazevich’in açıklamasına göre, bisiklet sürmek yürümekten dört, koşmaktan ise sekiz kat daha enerji verimli. 2003 yılında yapılan bir araştırma bu oranları doğrularken, 2016’da Brunel Üniversitesi’nin bulguları, bisikletle işe giden bireylerin, önerilen haftalık egzersiz miktarına ulaşma olasılığının 4 ila 6 kat daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Sağlığa katkıları saymakla bitmiyor
Harvard’ın verilerine göre, 68 kg ağırlığındaki bir kişi 30 dakikalık orta tempolu bisiklet sürüşünde yaklaşık 240 kalori yakıyor. Aynı kişi yürüyerek sadece 154 kalori harcayabiliyor. Ayrıca bisiklet, eklemleri yormadan kasları çalıştırdığı için eklem rahatsızlığı olan bireyler için de ideal.
JAMA Network Open verileri, bisiklet kullanımının demans riskini yüzde 19, Alzheimer riskini yüzde 22 azalttığını gösteriyor. CBS News’e göre ise işe bisikletle gidenlerde kalp hastalığı, kanser ve erken ölüm riski çok daha düşük.
Bisiklet sadece bir ulaşım aracı değil; aynı zamanda insan vücudunun verimli çalışmasını sağlayan bir biyomekanik harika. Yürümek elbette doğal ve faydalı, ancak iki tekerin sunduğu uyum ve verimlilik birçok açıdan onu bir adım öne taşıyor.