Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu (İBS) günlük yaşantımızda hayat kalitemizi etkileyerek şiddetli karın ağrısı yaşamamıza ve rahatsız edici bir duruma girmemize neden olur.
Tüketilen besinlerin büyük önem taşıdığı bu durumda diyet uygulayarak ya da yaşam tarzında değişikliklere giderek bu duruma engel olmak mümkündür. Huzursuz bağırsak sendromu ishal, gaz sıkışması ya da kabız olarak ortaya çıkarak strese de neden olur. Bu yüzden kronik bir hastalığa dönüşmeden önlem almak gerekir.
Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu Nedir?
Halk arasında huzursuz bağırsak sendromu olarak da bilinen irritabl bağırsak sendromu, sindirim sisteminde gelişen ishal, gaz ve kabızlık gibi değişikliklere ve ağrı yaratan kramplara neden olan, kalın bağırsağını etkileyen gastrointestinal bozukluktur. Spastik kolon ve hassas bağırsak isimleriyle de bilinen, irritabl bağırsak sendromu, kadınları erkeklerden iki kat daha fazla etkiliyor. Bazı kişilerde genetik olarak görülebildiği gibi bazı insanlarda da bağırsak enfeksiyonundan sonra gelişmektedir.
Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu Neden Olur?
Huzursuz bağırsak sendromunda genelde gıda intoleransı, enfeksiyon, günlük beslenme, stres, ilaç kullanımı, alkol ve sigara kullanımı ile ailedeki sağlık öyküsü faktörleri etkili olur. Huzursuz bağırsak sendromunu oluşturan diğer nedenler ise şu şekilde sıralanır:
- Sinir sistemine bağlı olarak gelişen anormallikler: Sinir sistemi vücudun sindirim sürecinde meydana gelen değişikliklere tepki verebilir. Bu da ağrı, ishal ve kabızlığa neden olur.
- Bağırsak kaslarında kasılma: Normalden daha uzun süren ve şiddetli oluşan kasılmalar gaz, şişkinlik ve ishale sebebiyet verebilir. Zayıf kasılmalar ise gıda geçişini yavaşlatabileceği için kabızlığa yani sert, kuru dışkıya yol açabilir.
- Bağırsaklarda enfeksiyon (divertikül): Gastroenterite neden olan bakteri veya bir virüs, ishale neden olur.
- Bağırsaktaki bakteri dengesizliği: İrritabl bağırsak sendromu yaşayan kişilerde yararlı bakteri oranında farklılık olduğu gözlenmiştir.
- Serotonin seviyeleri: Kolonda ki anormal serotonin seviyeleri de bağırsak hareketlerini etkilemektedir.
Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?
İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) en belirgin semptomları karın ağrısı, gaz, kramp, midede yanma, acil tuvalete çıkma ihtiyacı ve bağırsak hareketlerinde gerçekleşen ishal ya da kabızlık gibi değişiklikler ile bunun yarattığı şişkinlik hissidir. Genel olarak dışkılama sonrasında rahatlama yaşanıyorsa, bağırsak hareketinin tamamlanmadığını düşünüyorsanız bunlar irritabl bağırsak sendromuna işaret edebilir. Diğer belirtileri de şu şekilde açıklanabilir:
- Dışkıda mukus
- Eksik tahliye hissi
- İrritabl bağırsak sendromu yaşayan kişiler bağırsak hareketleri dışında şu semptomları da gösterebilir:
- Uyku problemleri
- Migren baş ağrısı
- Yorgun hissetmek
- Göğüste ağrı
- Fibromiyalji
- Kronik pelvik ağrı
- Anksiyete ve depresyon
Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu Kimlerde Görülür?
Huzursuz bağırsak sendromu, toplumun yüzde 15’inde görülebilir. Özellikle ailesinde huzursuz bağırsak sendromu yaşayan kişilerin genetik olarak aktarması daha olasıdır. 40 yaş altı kişilerde de bu hastalığın görülme oranı yüksektir.
Huzursuz Bağırsak Sendromunu Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Tam olarak nedeni bilinmeyen huzursuz bağırsak sendromu hastalığı bazı kişilerde çeşitli faktörlerden dolayı ortaya çıkabilir. Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülen huzursuz bağırsak sendromu faktörleri şunlardır:
- Depresyon, anksiyete gibi psikolojik sorunlar
- Gıda intoleransına neden olabilecek besinler tüketmek
- Antibiyotik ve ağrı kesici ilaç kullanımı
- Lif içermeyen besin tüketimi
- Vücutta enfeksiyon bulunması
- Genetik faktörler
- Duygusal, fiziksel ve cinsel travmalar
Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu Tanısı Nasıl Konur?
İrritabl bağırsak sendromu tanısında uzman doktor, hastanın belirtilerini dinleyerek, sağlık geçmişine baktıktan sonra fiziki muayene edebilir. Semptomları da göz önünde bulundurularak teşhis için ekarte etmesi (dışkılaması) istenebilir. Hastanın ishal ya da kabız olması tedavi planının belirlenmesi açısından önemlidir. Bunların huzursuz bağırsak sendromu teşhisi için endoskopi, abdominal BT, kolonoskopi, laktoz intolerans testi ve gaita inceleme istenebilir.
Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
İrritabl bağırsak sendromu tedavisi semptomların azaltılmasına yöneliktir. Doktorunuz yaşam ve beslenme tarzında değişiklik yapmanızı, eğer geçmiyorsa kas spazmlarını kontrol eden, kabızlığı önleyen, ağrıyı hafifletici ve antibiyotikler gibi bazı ilaçlar verebilir. Günlük yaşam kalitesine etki edecek ve huzursuzluk yaratacak etkenler için yaşam ve beslenme tarzında değiştirebileceğiniz şu önerileri verebilir:
- Lifli besinler tüketmek
- Bol sıvı almak
- Semptomlara neden olan stres gibi durumlardan uzak durmak
- Düzenli spor yapmak
- Beslenme düzeni sağlamak
- Bu durumların etki etmemesi halinde huzursuz bağırsak sendromuna karşı tedavi olarak şunlar uygulanabilir:
- İshale karşı ilaç
- Kabızlığı önlemek için laksatifler (dışkı gevşeten ilaçlar)
- Bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olan ilaçlar
- Ağrı kesici