Erzurum’da Osmanlı’dan günümüze özenle saklanan ve ahilik kurallarını anlatan yaklaşık 4,5 metre uzunluğundaki fütüvvetname, dijital ortama aktarılırken tespit edildi.
Belge, tarihi bir kaynak olarak araştırmacılara ışık tutacak.
Erzurum Teknik Üniversitesi (ETÜ) bünyesinde 2017’de faaliyete giren Erzurum Şehir Arşivi (ERŞA), geçmişi günümüze ulaştırmaya devam ediyor. 2 yıl önce bağışı yapılan ve 20 santim genişliğinde olan belge, ahiliğin kurallarını, prensiplerini, ceza sistemlerini ve ahilik kollarını detaylı şekilde anlatıyor.
ETÜ Rektör Yardımcısı ve Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Naim Ürkmez, AA muhabirine belgeyi tanıtırken şunları söyledi:
“Biz fütüvvetnamenin açıkçası kaybolduğunu düşünüyorduk çünkü elimizde herhangi bir veri yoktu. Fütüvvetname muhtemelen 1942’de Erzurum’a gelen Cemalettin Server Revnakoğlu tarafından ele geçiriliyor, onun arşivine giriyor ve daha sonra Erzurum Tarih Derneği’nin arşivine intikal ediyor. Biz, bağışlanan bu koleksiyonu dijitalize edip dijital ortama aktararak tüm dünyanın erişimine açmaya başladık.”
Ürkmez, belgenin içeriği hakkında şunları aktardı:
“Belgenin giriş kısmında dini temeller anlatılıyor, Ahi Evran’ın ortaya çıkışı ve ahiliğin tarihsel süreci bilgileri yer alıyor. Orta kısımda ahilerin uyması gereken kurallar, cezalar, meslekten çıkarılma ve affedilme yöntemleri, çırak, kalfa, usta yetiştirme ve şet bağlama törenleri detaylı şekilde açıklanıyor. Son kısmında ise 32 meslek erbabı ve pirleri hakkında bilgiler var. Bu belge Osmanlı’dan Cumhuriyet’e intikal eden önemli bir kültür varlığıdır.”
Ürkmez, belgeyi araştırmacıların hizmetine sunacaklarını belirterek şöyle devam etti:
“Günümüzde tahşiş gibi etik değerlerimizi kaybettiğimiz konular var. Ahilik anlayışında para kazanmaktan çok gönül kazanmak esas. Buradan kültürel kodlarımızı bulacağız; nitelikli mal üretmek ve uygun fiyatla sunmak amaçlanıyor. Kapital dünyada para kazanma hırsı yerine insanımızın gönlünü kazanmak, nitelikli ürün üretmek ve kalifiye insan yetiştirmek öne çıkacak.”
Belgenin yazıldığı tarih net olmamakla birlikte Osmanlı’nın son dönemine ait olduğu tahmin ediliyor. Ürkmez, “Belgeyi çok sıkı bir şekilde muhafaza eden Arif Efendi, Osmanlı’nın son döneminde Erzurum esnaf şeyhiydi. Ahiliğin kanun kitabı niteliğindeki bu belge, ilim alemine önemli bilgiler sunacak” dedi.