Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çalışma sürelerinin azaltılması gündeme taşındı. İş kanunlarında merkezinde çalışanların olacağı yeni düzenlemeler için hükümet, haftalık mesai saatlerinin düşürülmesine yönelik çalışma başlattı.
Orta Vadeli Program’da da yer alan düzenleme kapsamında haftalık 45 saat olan yasal çalışma süresinin 35 ya da 40 saate çekilmesi ve hafta tatilinin 3 güne çıkarılması planlanıyor. Yeni sistem, çalışanların verimliliğini artırmak ve istihdamı güçlendirmek amacıyla uzaktan, esnek ve kısa süreli çalışma modelleriyle desteklenecek.
GÜNDE 6 İLA 8 SAATLİK ÇALIŞMA ÖNGÖRÜLÜYOR
Yeni düzenleme kapsamında haftalık 35 saatlik çalışma süresi 6 gün olursa günlük 6 saat, 5 gün olursa günlük 7 saat olarak uygulanacak. 40 saatlik modelde ise 6 gün çalışanlar için günlük 6,5 saat, 5 gün çalışanlar için ise günlük 8 saatlik mesai yapılacak.
DÜNYA GENELİNDE ÖRNEKLER ARTIYOR
Türkiye’deki ortalama çalışma süresi OECD ortalamasının üzerinde 47,8 saat olarak kaydediliyor. OECD verilerine göre çalışanların yüzde 30’a yakını haftada 50 saatten fazla çalışıyor. Bu nedenle fazla mesainin sınırlandırılması ve çalışan sağlığının korunması ön plana çıkıyor.
Dünyada ise birçok ülke 4 gün çalışma modelini denemeye başladı. Belçika 2022’de çalışanlara maaş kaybı olmadan 4 ya da 5 gün çalışma seçeneği sundu. İngiltere’de 61 şirketin katıldığı pilot uygulamada üretim aksamazken verimliliğin arttığı gözlendi. İspanya hükümeti 10 milyon avroluk fonla pilot uygulama başlattı, İsveç’te ise günlük 6 saatlik mesaiye geçiş yapan çalışanların verimlilikleri yükseldi.
ÜCRET DÜŞER Mİ ENDİŞESİ
Kısa çalışma sürelerinin uygulanması durumunda çalışanlar arasında ücret ve kıdem tazminatı kaygısı da öne çıkıyor. Bu nedenle düzenlemelere “tam ücret” maddesinin eklenmesi gerektiği vurgulanıyor. Uzmanlara göre, yeni modelde ücret ve hak kayıpları yaşanmaması için yasal güvencelerin netleştirilmesi önem taşıyor.
Türkiye’de 1936 tarihli yasayla haftalık çalışma süresi 48 saat olarak belirlenmiş, 2003’te bu süre 45 saate indirilmişti. Yeni düzenlemeyle birlikte haftalık 35-40 saatlik çalışma süresi gündemdeki en önemli başlıklardan biri haline geldi.