AR-GE harcamaları 1 trilyon liraya yaklaştı

Türkiye'deki araştırma ve geliştirme (AR-GE) harcamaları son yıllarda büyük bir artış göstererek 1 trilyon liraya yaklaşmış durumda. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, AR-GE harcamaları 2014-2023 yılları arasında büyük bir büyüme kaydetti.

AR-GE Harcamalarında İstikrarlı Artış

AR-GE harcamaları, 2014 yılında 17,6 milyar lira seviyesinde iken, 2023 yılına gelindiğinde bu rakam 377,5 milyar liraya ulaştı. Böylece son 10 yılda AR-GE harcamaları yaklaşık 21,5 kat artmış oldu. 2022 yılında 198,7 milyar lira olarak gerçekleşen harcamalar, 2023'te bir önceki yıla göre önemli bir artış gösterdi ve rekor seviyeye yükseldi.

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla İçindeki Pay

AR-GE harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki oranı da yükselmiş durumda. 2014 yılında GSYH'ye oranı yüzde 1,01 iken, 2023 yılında bu oran yüzde 1,42'ye çıktı. Bu artış, Türkiye'nin AR-GE faaliyetlerine verdiği önemin arttığını ve bu alanda daha fazla yatırım yapıldığını gösteriyor.

Şirketlerin Yatırımları Öne Çıkıyor

AR-GE harcamalarının büyük bir kısmı, özel sektörden gelen yatırımlarla karşılanıyor. Şirketlerin bu alandaki harcamaları, toplam finansmanın yarısından fazlasını oluşturuyor. Devletin katkısı ise yüzde 32 seviyelerinde kalıyor. Bu durum, Türkiye'deki özel sektörün AR-GE faaliyetlerine olan ilgi ve katkısının arttığını gösteriyor.

AR-GE Personel Sayısındaki Artış

Son 10 yılda AR-GE personel sayısında da belirgin bir artış gözlemleniyor. 2014 yılında 155 bin 444 olan toplam AR-GE personeli sayısı, 2023'te 290 bin 850'ye yükseldi. Ayrıca, kadın AR-GE personelinin oranı da arttı ve 2023 yılında toplam AR-GE personelinin yüzde 34,1'ini kadınlar oluşturdu. Bu oran, 2014 yılında yüzde 30,2 seviyesindeydi.

Eğitim Durumuna Göre Personel Dağılımı

AR-GE personelinin eğitim düzeyine bakıldığında, 2023 yılında çalışanların büyük kısmının lisans eğitimi aldığı görülüyor. Ancak, doktora veya eşdeğeri eğitim düzeyine sahip personel sayısı da önemli bir artış gösterdi. Geçen yıl AR-GE personelinin yüzde 31'inin doktora veya eşdeğeri eğitim düzeyine sahip olduğu kaydedildi.

Yüksek Teknoloji Alanındaki Yatırımlar Artıyor

İmalat sanayisinde yapılan AR-GE harcamaları, teknoloji düzeyine göre incelendiğinde, yüksek teknolojiye yapılan yatırımlar dikkat çekiyor. 2015 yılında yüksek teknolojiye yapılan AR-GE harcaması 2,3 milyar lira iken, bu rakam 9 yılda 28 kat artarak 66,3 milyar liraya yükseldi. Bu artış, Türkiye'nin teknolojiye dayalı üretim kapasitesini güçlendirmek adına yaptığı yatırımların bir göstergesi.

Yüksek Teknoloji Faaliyetleri Dominant

İmalat sanayisindeki AR-GE harcamalarının önemli bir kısmı yüksek teknoloji faaliyetlerinde yapılıyor. 2023'te imalat sanayisinde yapılan 139,5 milyar liralık AR-GE harcamasının yüzde 47,5'ini yüksek teknoloji faaliyetleri oluşturdu. Ayrıca, orta-yüksek teknoloji faaliyetleri de önemli bir yer tutuyor.

2014-2023 Yılları Arasında AR-GE Harcamaları ve Personel Sayıları