Empirizm Nedir? Savunucuları Kimlerdir?

Empirizm Nedir?

Empirizm veya deneycilik, bilginin duyumlar aracılığıyla ve deneyim yoluyla elde edilebileceğini savunan bir felsefi görüştür. Deneycilik, insan zihninde doğuştan gelen bir bilgi olmadığını ve zihnin doğuştan boş bir levha gibi olduğunu öne sürer. Bu anlayışa göre, insan bilgisi, çevresinden gelen duyumlar ve deneyimlerle oluşur.

Empirizmin Temel İlkeleri:

1. Duyumsal Kaynak: Empirizme göre, bilgi duyumlarla başlar ve duyular aracılığıyla elde edilen verilerle inşa edilir. Duyular, gözlem, dokunma, işitme gibi fiziksel deneyimleri içerir.
2. Deneyim Merkezli Bilgi: Empiristler, bilginin kaynağının sadece deneyim olduğunu savunurlar. Doğuştan gelen kavramlar veya öğretilmiş bilgiler, deneyimden bağımsız olarak kabul edilmez.
3. Tabula Rasa: Empiristlere göre, insan zihni doğuştan boş bir levha olan “tabula rasa”dır. Bilgi, bu levhaya deneyimlerin yazılmasıyla elde edilir.

Empirizm Savunucuları

1. John Locke: İngiliz filozof John Locke, empirizmin önemli savunucularından biridir. “İnsan Anlığı Üzerine Deneme” adlı eserinde, insan zihninin doğuştan boş olduğunu ve bilginin duyumlar aracılığıyla edinildiğini savunmuştur.
2. David Hume: İskoç filozof David Hume, empirizmi öne çıkaran önemli düşünürlerden biridir. Hume’a göre, tüm bilgiler deneyimden gelir ve nedensellik gibi kavramlar da deneyimle ilişkilidir.
3. Bertrand Russell: Russell, matematiksel mantık alanındaki çalışmalarını genişleterek mantıksal atomculuk öğretisini geliştirmiş ve empirizmin bir savunucusu olmuştur.
4. George Berkeley: İdealist bir empirist olan Berkeley, maddenin gerçekte var olmadığını, varlığın sadece algılandığını öne sürmüştür.

Empirizmin Eleştirileri:

1. Aşırı Duyum Merkezli: Empirizm, duyumları çok önemli kılar ve aklı geri plana iter. Eleştiriler, bu yaklaşımın düşüncenin zenginliğini ve karmaşıklığını yeterince açıklayamadığını belirtir.
2. Tabula Rasa Eleştirisi: Doğuştan gelen bir boş levha (tabula rasa) fikri, eleştirilere maruz kalır. Bazı düşünürler, genetik faktörlerin ve içsel öğrenmenin bilgi oluşumunda etkili olduğunu savunurlar.
3. Deneyimdeki Öznellik: Empirizm, bilginin tamamen deneyimlere dayanması gerektiğini savunur, ancak deneyimlerin öznel olabileceği ve farklı bireyler arasında değişebileceği eleştirilir.

Empirizm, felsefi düşüncede önemli bir akım olup, bilgi teorisi, epistemoloji ve bilinç konularında derinleşmiş ve eleştirilmiş bir perspektif sunar.