Av. RIDVAN ÇAKIR
Önceki yazımızda miras paylaşımı hususunda genel hatları ile bilgiler paylaşılmış olmakla, bu yazıda derece sisteminde yer alan yasal mirasçılar ve miras oranları kaleme alınacaktır.
Derece sistemine göre mirasçılar aşağıdaki şekilde belirlenmektedir: Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyunu ifade eder. Yani çocukları ve torunları akla gelmektedir. Eğer çocuklarından biri ölmüşse, onun yerini halefiyet ilkesi gereğince kendi altsoyu geçmektedir. Yani miras bırakanın torunu bu halde mirasçılık sıfatını kazanır İkinci derece mirasçılar ise miras bırakanın anne ve babası, kardeşleri ve yeğenlerinden oluşmaktadır. Miras bırakanın hiç altsoyu yoksa anne ve babası kanunen mirasçı olur. Eğer anne ve baba, miras bırakandan önce ise; yerlerini her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları almaktadır. Yani miras bırakanın kardeşleri bu kimselerin yerini almaktadır. Fakat kardeşlerden birinin ölmesi durumunda; bu defa onun altsoyu, yani miras bırakanın yeğenleri mirasçılık vasfını kazanır. Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalmaktadır.
Üçüncü derece mirasçılar ise miras bırakanın büyükanne ve büyükbabasıdır. Miras bırakanın altsoyu, anne ve babası ve onların altsoyu bulunmaz ise; miras bırakanın mirasçıları, büyükanne ve büyükbabalarıdır. Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar. Eğer üçüncü derecede de hiç mirasçı kalmamışsa ve sağ kalan eş de yok ise; miras devlet hazinesine geçmektedir.
Miras payı oranları, miras bırakanın eşinin sağ olup olmamasına göre değişkenlik göstermektedir. Sağ kalan eş herhangi bir derecede mirasçı değildir. Hangi derecenin mirasçılık hakkı var ise, sağ kalan eş de o dereceyle birlikte mirasçı olur. Eğer miras bırakanın eşi yoksa, bütün mirasını birinci derecedeki alt soyu alır ve mirası eşit olarak bölüşürler. Miras bırakanın altsoyu ve eşi yok ise; miras ikinci derecedeki anne ve babaya geçer ve mirası eşit olarak paylaşırlar. Ancak anne ve babadan biri vefat ederse; onların payını kendi altsoyu yani miras bırakanın kardeşleri alır. Miras bırakanın, birinci ve ikinci derecede hiç yasal mirasçısı yoksa miras üçüncü derecedeki büyükanne ve büyükbabaya kalır ve bunlar da mirası eşit olarak paylaşırlar.
Ancak eğer sağ kalan eş varsa, miras payı eşin birlikte mirasçı olacağı dereceye göre değişmektedir. Buna göre; sağ kalan eş, miras bırakanın altsoyu ile mirasçı olursa mirasın 1/4’ünü alır, kalan 3/4’ünü ise miras bırakanın altsoyu yani çocukları alır ve eşit olarak paylaşır. Sağ kalan eş, miras bırakanın anne ve babasıyla birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/2‘sini alır, kalan 1/2’sini ise anne ve baba eşit olarak paylaşır. Sağ kalan eş, miras bırakanın büyükanne ve büyükbabasıyla birlikte mirasçı olursa; mirasın 3/4’ünü alır, kalan mirası büyükanne ve büyükbaba alır ve eşit olarak paylaşmaktadır. Sonraki yazımızda sağ kalan eşin mirasçılığı ve mirasa dâhil olan mallar hakkında bilgi verilecektir. Saygıyla…
