Av. RIDVAN ÇAKIR
Öncelikle belirtmek gerekir ki miras bırakanın sağ kalan eşinin, mirasçı olabilmesi için miras bırakanın ölümü tarihinde halen onunla resmi nikâhlı olarak evli olması ve mirastan çıkartılmamış olması gerekmektedir. Boşanmış eşlerin birbirlerine mirasçı olmaları söz konusu değildir ve miras hakkı talep edemezler. Eşler birbirleri ile boşanma kararı alır ve boşanma davası devam ederken eşlerden birinin ölmesi halinde, sağ kalan eş yine de mirasçı olur. Esasında ölümün gerçekleşmesiyle birlikte boşanma davası konusuz kalmaktadır. Ancak miras bırakanın mirasçıları boşanma davasına devam ederek, sağ kalan eşin boşanmada kusurunu ispatlayabilirlerse; sağ kalan eşin mirasçı olma hakkı engellenebilir.
Bu durumlar dışında eşlerden biri öldüğünde, sağ kalan eş doğrudan ve kanunen mirasçı sıfatını kazanmaktadır. Bir önceki yazımızda ifade edildiği üzere, mirasçı olduğu dereceye göre belirlenecek pay oranında sağ kalan eş miras hakkına sahip olmaktadır. Bununla birlikte evlilik birliğinin ölümle sona ermesi halinde; eşler arasındaki yasal mal rejimi de sonra ermektedir.
1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu eşler arasında yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimini kabul etmiştir. Edinilmiş mallara katılma rejimi, kanunda sayılan haller ve eşlerden birinin ölümü ile sona ermekte olup, mal rejiminin sona ermesi ile sağ kalan eş, vefat eden eşin evlilik süresince edinmiş olduğu malların yarısı üzerinde hak sahibi olmaktadır.
Türk Medeni Kanunu’na göre, eşin edinilmiş mallar özellikle şunlardır: çalışmasının karşılığı olan kazanımlar, sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler, çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, kişisel mallarının gelirleri, edinilmiş malların yerine geçen değerler…
Edinilmiş mallara katılma rejiminden kaynaklanan alacak, yasadan kaynaklanmakta olup, bu alacak bakımından talepte, eşin çalışıp çalışmamasının veya katkıda bulunmasının bir önemi bulunmamaktadır. Vefat eden eşin edinilmiş malları, edinilmiş mallarının tamamından bu mallara ilişkin borçlar çıkarılarak hesaplanır. Toplumumuzda oldukça sık karşılaşılan miras paylaşımına ilişkin soruların cevaplanması adına söz konusu yazı dizisi kaleme alınmış olup, fayda sağlama amaçlanmıştır.
Saygıyla…
